Σύγχρονη Τηλεκπαίδευση και Τηλεδιασκέψεις

Η παροχή υπηρεσιών τηλεδιάσκεψης και τηλεκπαίδευσης στα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας είναι στρατηγικής σημασίας στη σύγχρονη εποχή, καθώς αυξάνει την εμβέλεια του Πανεπιστημίου δίνοντας τη δυνατότητα να ξεπεράστούν τα γεωγραφικά τους σύνορα και να αναπτυχθούν προγράμματα συνεργασίας με αντίστοιχους φορείς του εσωτερικού και του εξωτερικού.

Στα μέλη του Πανεπιστημίου αυτή τη στιγμή προσφέρονται οι παρακάτω δυνατότητες τηλεδιάσκεψης, που αξιοποιούνται και για σύγχρονη τηλεκπαίδευση:

• Υποστήριξη ομάδων σε αίθουσες τηλεκπαίδευσης του Πανεπιστημίου με εξοπλισμό τηλεδιάσκεψης και υποδομές που υποστηρίζει το Τηλεπικοινωνιακό Κέντρο του ΑΠΘ. Αναλυτικές πληροφορίες για τις υποδομές, για τη διαδικασία προγραμματισμού διαλέξεων, καθώς και για άλλα θέματα σχετικά με τη σύγχρονη τηλεκπαίδευση μπορείτε να βρείτε εδώ.
• Υποστήριξη εκδηλώσεων, διαλέξεων και συναντήσεων σε οποιαδήποτε αίθουσα με εξοπλισμό τηλεδιάσκεψης που προσφέρεται για δανεισμό από το Κέντρο Λειτουργίας Δικτύου του ΑΠΘ, εφόσον στο χώρο υπάρχει σύνδεση με το δίκτυο δεδομένων. Πληροφορίες για τις δυνατότητες σύνδεσης και δανεισμού του εξοπλισμού μπορείτε να βρείτε εδώ.
• Υποστήριξη μεμονωμένων χρηστών που ενδιαφέρονται για τηλεδιασκέψεις μέσω του προσωπικού τους υπολογιστή. Οι δυνατότητες που προσφέρονται πλέον με τους σύγχρονους προσωπικούς υπολογιστές και την ταχύτατη γραμμή σύνδεσης του ΑΠΘ με το Internet είναι μεγάλες. Πληροφορίες για τις δυνατότητες σύνδεσης και δανεισμού του εξοπλισμού μπορείτε ναβρείτε εδώ.

Ταυτόχρονα, μία σειρά από υπηρεσίες τηλεκπαίδευσης είναι διαθέσιμες στα μέλη του Πανεπιστημίου:

• Δράση του Κέντρου Υποστήριξης Εκπαίδευσης – ΚΥΠΕ του ΑΠΘ με σκοπό να υποστηρίξει τους διδάσκοντες του ιδρύματος σε θέματα χρήσης Τεχνολογιών Πληροφορίας & Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην Εκπαίδευση
• δράση ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ μέσω του λογισμικούBlackBoard. Διατίθενται ανοιχτά μαθήματα με υλικό που έχει τοποθετήσει διδακτικό προσωπικό του ΑΠΘ.
• Πανελλήνια δράση ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης του Ελληνικού Ακαδημαϊκού Δικτύου GUNET μέσω του ανοιχτού λογισμικού e-Class. Διατίθενται δεκάδες ανοιχτά μαθήματα με υλικό που έχει τοποθετήσει διδακτικό προσωπικό πολλών ΑΕΙ/ΤΕΙ της χώρας.
• Πιλοτική δράση ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης του Κέντρου Λειτουργίας Δικτύου του ΑΠΘ μέσω του ανοιχτού λογισμικού e-Class. Δυνατότητα φιλοξενίας υλικού μαθημάτων σε τοπικό εξυπηρετητή που παρέχει τις ίδιες δυνατότητες με τον παραπάνω εξυπηρετητή του GUNET.
• Εξυπηρετητής video server του Κέντρου Λειτουργίας Δικτύου του ΑΠΘ, όπου μπορούν να αποθηκευτούν ψηφιοποιημένα video εκδηλώσεων, διαλέξεων και εκπαιδευτικού υλικού για να είναι διαθέσιμα στην κοινότητα των χρηστών «on-demand».
• Υπηρεσίες τηλεδιάσκεψης του Εθνικού Δικτύου Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ) μέσα από τις σελίδες των υπηρεσιών πραγματικού χρόνου (RTS).
• Συμμετοχή απομακρυσμένων ομάδων σε δράσεις τηλεκπαίδευσης με χρήση αιθουσών τηλεκπαίδευσης σε άλλα ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας.
• Υπηρεσίες σύγχρονης και ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης που παρέχει το Κέντρο Υποστήριξης η-Μάθησης και Παραγωγής Πολυμέσων (ΚΥηΜΑ) του Ακαδημαϊκού Διαδικτύου (GUnet). Οι παρεχόμενες υπηρεσίες απευθύνονται και αφορούν στην ακαδημαϊκή κοινότητα της χώρας, δηλαδή, το διδακτικό, ερευνητικό και τεχνικό προσωπικό των Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι.

Το συντονισμό των δράσεων τηλεκπαίδευσης για το Πανεπιστήμιο κατά το έτος 2005 ανέλαβε το έργο: «Προηγμένες τηλεματικές υπηρεσίες και δράσεις τηλεκπαίδευσης στο δίκτυο AUTHNET του Α.Π.Θ.» /3ο ΚΠΣ, το οποίο υλοποιείται με τη συνεργασία του Κέντρου Λειτουργίας Δικτύου (ΚΛΔ), του Κέντρου Υποστήριξης Τεχνολογιών Πληροφορικής (ΚΥΤΠ) και του Τηλεπικοινωνιακού Κέντρου (TK), υπό την εποπτεία της Επιτροπής Υποστήριξης Τεχνολογιών & Υπηρεσιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών του Πανεπιστημίου. Το web site αυτής της δράσης βρίσκεται εδώ.

Ρομποτι�…

Ρομποτική χειρουργική

Γράφει ο δρ ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΙΟΥΝΑΣ MD, PhD, FACS, διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής, Ευρωκλινική Αθηνών

Στη δεκαετία του ’90 εξελίσσεται η λαπαροσκοπική χειρουργική, που τότε θεωρούνταν επανάσταση στον κλάδο της χειρουργικής.

Οι επεμβάσεις γίνονται πλέον με τομές λίγων χιλιοστών, με απόλυτη ασφάλεια, σε σύντομο χρόνο, προσφέροντας στον ασθενή ίαση και ταχύτατη επάνοδο στις καθημερινές του δραστηριότητες, χωρίς επιπλοκές. Οι λαπαροσκόποι χειρουργοί αντιλαμβάνονται τα οφέλη της νέας μεθόδου, αλλά συγχρόνως εντοπίζουν δύο προβλήματα: την ύπαρξη δισδιάστατης εικόνας και τη σχετική ακαμψία των λαπαροσκοπικών εργαλείων.

Προς το τέλος της δεκαετίας του ’90, με τη «συνεργασία» της ηλεκτρονικής, της μηχανικής και της πληροφορικής επιστήμης, δημιουργήθηκε η ρομποτική χειρουργική, ώστε να τελειοποιήσει τη λαπαροσκοπική τεχνική. Το πρώτο και μοναδικό αυτή τη στιγμή στον κόσμο Σύστημα Ρομποτικής Χειρουργικής da Vinci εγκρίθηκε από το FDA τον Ιούλιο του 2000.

Το ρομπότ δεν αντικαθιστά το χειρουργό, αποτελεί όμως ένα νέο σημαντικό εργαλείο και εφόδιο, που διευκολύνει το έργο του και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για πιο αποτελεσματικές επεμβάσεις. Το ρομπότ δρα ως συνεργάτης υπό τον πλήρη έλεγχο και την καθοδήγηση του χειρουργού.

Το ρομποτικό σύστημα

Αποτελεί το πρώτο και μοναδικό αυτή τη στιγμή στον κόσμο σύστημα ρομποτικής χειρουργικής, που πραγματοποιεί όλο το φάσμα των λαπαροσκοπικών εγχειρήσεων αλλά και μεγάλο ποσοστό των έως σήμερα παραδοσιακά επεμβατικών εγχειρήσεων.

Αποτελείται από κονσόλα χειρισμού, το Σύστημα Insite Vision με πραγματική 3D απεικόνιση (Real time 3D) και εκτενές σύνολο οργάνων EndoWrist (ρομποτικό σύστημα 4 βραχιόνων).

Η λειτουργία του

Ο χειρουργός κάθεται σε μια κονσόλα μέσα στη χειρουργική αίθουσα και από απόσταση χειρίζεται τα χειρουργικά εργαλεία. Τα εργαλεία αυτά εισάγονται πρώτα με μικροτομές λίγων χιλιοστών στο σώμα του ασθενούς από τη χειρουργική ομάδα.

Στη συνέχεια, έχοντας τρισδιάστατη εικόνα από την κονσόλα, ο χειρουργός κινεί με ειδικά χειριστήρια τους τέσσερις βραχίονες. Κάθε βραχίονας είναι συνδεδεμένος με ένα χειρουργικό εργαλείο και στον κεντρικό βραχίονα βρίσκεται η κάμερα. Στους βραχίονες χρησιμοποιείται η τεχνολογία Endo Wrist -πρόκειται για εύκαμπτους καρπούς τους οποίους ο χειρουργός μπορεί να λυγίσει και να γυρίσει όπως τον καρπό του ανθρώπινου χεριού και με μεγαλύτερη ακόμη ευελιξία. Ο χειρουργός χρησιμοποιεί τα χέρια του αλλά και πεντάλ για να ελέγχει την κάμερα, να ρυθμίσει την εστίαση και να προσαρμόζει τη θέση των βραχιόνων του ρομπότ.

Διαθέτει επίσης ένα σύστημα φακών τρισδιάστατης απεικόνισης, το οποίο μεγεθύνει το χειρουργικό πεδίο έως και 15 φορές, διευρύνοντας ουσιαστικά τις δυνατότητες της ανθρώπινης όρασης και επιτρέποντας στο χειρουργό να κάνει λεπτομερείς, ακριβείς και πιο σταθερές κινήσεις.

Οι εφαρμογές της ρομποτικής χειρουργικής

Το Σύστημα δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας, τόσο σε ενδοσκοπικές εγχειρήσεις, που πραγματοποιούνται σήμερα με συμβατικούς τρόπους, όσο και σε δύσκολες περιπτώσεις «ανοιχτών» επεμβάσεων.

Παράλληλα, καθιστά δυνατή την εφαρμογή μεθόδων σε ειδικότητες χειρουργικής, στις οποίες μέχρι πρόσφατα αυτό δεν ήταν δυνατό, καλύπτοντας πολλές ειδικότητες όπως:

Γενική χειρουργική: Διαφραγματοκήλη, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, αποκατάσταση αχαλασίας οισοφάγου, αφαίρεση χολής, επέμβαση για κήλη, εκτομές κύστεων, ήπατος, παγκρέατος, σπλήνας, αφαίρεση κύστεων ή ογκιδίων στο ήπαρ, αποκατάσταση βουβωνοκήλης, κολεκτομή, σπληνεκτομή, παγκρεατεκτομή, γαστρεκτομή, επέμβαση σκωληκοειδίτιδας, επέμβαση για κήλη – βουβωνοκήλη, κιρσοκήλη, επεμβάσεις νοσογόνου παχυσαρκίας.

Ουρολογία: Ριζική προστατεκτομή, αφαίρεση κύστεων νεφρού, μερική νεφρεκτομή, ριζική νεφρεκτομή, λεμφαδενεκτομή, πυελοπλαστική, ριζική κυστεκτομή, αποκατάσταση κιρσοκήλης.

Γυναικολογική χειρουργική: Αφαίρεση κύστεων ωοθηκών, ινομυωμάτων, σαλπίγγων, εξωμητρίου κύστεως, λεμφαδενικός καθαρισμός, υστερεκτομή.

Καρδιοχειρουργική – θωρακοχειρουργική: Ολική ενδοσκοπική εγχείρηση μοσχεύματος by-pass στεφανιαίας αρτηρίας, αποκατάσταση μεσοκολπικής επικοινωνίας, αποκατάσταση μιτροειδούς βαλβίδας.

Αγγειοχειρουργική Αποκατάσταση ανευρύσματος κοιλιακής αορτής.

Τα οφέλη του συστήματος

Για τον χειρουργό

Απόλυτη οπτική: Το σύστημα ρομποτικής χειρουργικής βελτιώνει την αντίληψη του βάθους, προσφέροντας στους χειρουργούς τρισδιάστατη εικόνα. Επίσης παρέχει τη δυνατότητα μεγέθυνσης του χειρουργικού πεδίου για πολύ ακριβείς και λεπτομερείς κινήσεις. Ενδεικτικά, τα αγγεία που έχουν μέγεθος χιλιοστού εμφανίζονται στο μέγεθος ενός μολυβιού.

Απόλυτη ακρίβεια χειρουργικών χειρισμών: Στο ρομποτικό σύστημα χρησιμοποιούνται μικρότερα εργαλεία από αυτά που χρησιμοποιούνται στη λαπαροσκοπική χειρουργική και έχουν τη δυνατότητα περιστροφής έως και 360ο, με αποτέλεσμα να παρέχουν άριστη πλαστικότητα, ακρίβεια και σταθερότητα κινήσεων. Επίσης, δίνουν τη δυνατότητα στο χειρουργό να προσεγγίσει απρόσιτα μέχρι σήμερα σημεία κατά τη διάρκεια της επέμβασης με απόλυτη ασφάλεια.

Ελάχιστη παρέμβαση στο σώμα του ασθενούς: Η επέμβαση πραγματοποιείται μέσα από τομές λίγων χιλιοστών, που αποτρέπουν τη μεγάλη απώλεια αίματος και το τραύμα στο σώμα.

Για τον ασθενή

Η ελάχιστα επεμβατική μέθοδος του Συστήματος προσφέρει στον ασθενή πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα, όπως μικρότερη διάρκεια αναισθησίας, μειωμένο κίνδυνο μόλυνσης ή απώλεια αίματος, ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου και της δυσφορίας, σημαντική μείωση της περιόδου νοσηλείας, καθώς και γρήγορη ανάρρωση και επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες, παράλληλα με ένα άρτιο αισθητικά αποτέλεσμα.

Ρομποτι�…

Ρομποτική χειρουργική

Ρομποτικά μπορούν να εκτελεσθούν όλες οι λαπαροσκοπικές ουρολογικές επεμβάσεις, αλλά εκείνες που αποτελούν τις κατεξοχήν ρομποτικές επεμβάσεις με τα μέγιστα οφέλη για τον ασθενή και τον χειρουργό είναι οι εξής: Σε καρκίνο του προστάτη ρομποτική ριζική προστατεκτομή (με ή χωρίς εκτεταμένη λεμφαδενεκτομή) και με πλήρη διατήρηση της στυτικής λειτουργίας και την μέγιστη δυνατή εγκράτεια ούρων Σε καλοήθεις παθήσεις του προστάτη και της ουροδόχου κύστης ρομπτοτική απλή προστατεκτομή για καλοήθη υπερπλασία προστάτη για ευμεγήθη προστατικό αδένωμα ρομποτική αντιμετώπιση εκκολπωμάτων ουροδόχου κύστης  ρομποτική αντιμετώπιση κυστεοκολπικού συριγγίου Σε παθήσεις της Νεφρικής Πυέλου και του Ουρητήρα ρομποτική πυελοπλαστική σε απόφραξη της πυεολοουρητηρικής συμβολής ρομποτική ριζική νεφροουρητηρεκτομή για καρκίνο του ουρητήρα ή της νεφρικής πυέλου ρομποτική ουρητηροκυστεονεοστομία (Psoas Hitch) για αντιμετώπιση στενωμάτων του ουρητήρα Σε καλοήθεις παθήσεις του Νεφρού ρομποτική απλή νεφρεκτομή ρομποτική αφαίρεση κύστεων νεφρού Σε κακοήθεις παθήσεις του Νεφρού ρομποτική μερική νεφρεκτομή ή ογκεκτομή με μέγιστη δυνατή διατήρηση της νεφρικής λειτουργίας για μικρούς και περιφερικά κείμενους εξαιρέσιμους όγκους του νεφρού ρομποτική ριζική νεφρεκτομή για σχετικά μεγάλους όγκους του νεφρού Σε γυναικολογικές παθήσεις ρομποτική αντιμετώπιση πρόπτωσης μήτρας/κόλπου και ακράτειας ούρων (ιεροκολποπηξία και κολποανάρτηση) Σε κακοήθεις παθήσεις της Ουροδόχου κύστεως ρομποτική ριζική κυστεκτομή με δημιουργία ορθότοπης εγκρατούς νεοκύστης Σε παθήσεις των επινεφριδίων ρομποτική αφαίρεση επινεφριδίων Άλλες παθήσεις ρομποτική αντιμετώπιση κιρσοκήλης (συνήθως αμφωτερόπλευρης ή υποτροπής) ρομποτική αντιμετώπιση βουβωνοκήλης εξωπεριτοναϊκά με τοποθέτηση πλέγματος (συνήθως αμφωτερόπλευρης ή υποτροπής) Φωτογραφία κατά την διάρκεια μίας ρομποτικής επέμβασης.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στην Ελλάδα άργησε κατά πολύ η εφαρµογή της Πληροφορικής στο δηµόσιο
τοµέα, ενώ στα δηµόσια νοσοκοµεία των µεγάλων αστικών κέντρων ξεκίνησε
περίπου κατά το τέλος της δεκαετίας του 1980, µε την χρήση προσωπικών
υπολογιστών σε κάποια τµήµατα κυρίως οικονοµικά. Παράλληλα το τµήµα
Πληροφορικής δεν είχε θεσµοθετηθεί στους περισσότερους οργανισµούς των
νοσοκοµείων, ενώ σε όποια υπήρχε, είχε ελάχιστο εξειδικευµένο προσωπικό. Ωστόσο
δεν υπήρχε εµφανές αποτέλεσµα στην παραγωγικότητα, αφού οι βασικές αλλαγές
στην κατανοµή και την οργάνωση της δουλειάς, που οφείλονται στην νέα τεχνολογία,
καταλήγουν αρχικά σε δυσλειτουργίες.
Κατά την δεκαετία 1990-2000 µέσω της σταδιακής προσαρµογής
αναπτύχθηκαν τα τοπικά δίκτυα, που επιτρέπουν την διασύνδεση, την επικοινωνία
και την ανταλλαγή πληροφορίας ανάµεσα σε αποµακρυσµένους υπολογιστές, ενώ
παράλληλα αναπτύσσονται οι βάσεις δεδοµένων που ισχυροποιούν και αξιοποιούν
την παραγόµενη πληροφορία σε περισσότερα τµήµατα, κυρίως διοικητικά και
καθόλου νοσηλευτικά/ιατρικά. Αρχικά οι βάσεις δεδοµένων χρησίµευαν απλά στην
6αυτοµατοποίηση µιας υπάρχουσας εργασίας, ενώ οι εργαζόµενοι εκπαιδεύονταν στην
εισαγωγή δεδοµένων στο νέο σύστηµα, χωρίς να γνωρίζουν τον τρόπο λειτουργίας,
αφού οι χρησιµοποιούµενοι αλγόριθµοι θεωρούνταν πολύ δύσκολοι. Παράλληλα δεν
υπήρχαν ενιαίες βάσεις διαχειριστικών δεδοµένων, µε συνέπεια κάθε νοσοκοµείο να
επιλέγει εφαρµογές χωρίς σχεδιασµό αποφεύγοντας τον άµεσο ανασχεδιασµό
ζητηµάτων οργάνωσης, κατευθύνοντας την νοσοκοµειακή διαχείριση σε µια
οργανωτική «µαύρη τρύπα», ενώ ελάχιστη σηµασία δόθηκε στην συλλογή και
ηλεκτρονική καταγραφή των κλινικών δεδοµένων ή στην έρευνα για τη δοµή του
ιατρικού φακέλου.
Οι ιατρικοί φάκελοι στα περισσότερα ∆ηµόσια νοσοκοµεία ακόµα και σήµερα
εξακολουθούν να είναι χειρόγραφοι, ογκώδεις, ασαφείς, δυσεύρετοι, δυσανάγνωστοι
ενώ πολλές φορές χάνονται, φθείρονται και αλλοιώνονται. Η αναζήτηση ιστορικών
και κλινικών δεδοµένων είναι πολύ δύσκολη, ενώ η εξαγωγή στατιστικών
συµπερασµάτων εντελώς αβέβαιη και πολύπλοκη. Ακόµα και στις ελάχιστες
περιπτώσεις που υπάρχει ατοµικός ηλεκτρονικός φάκελος, τα περιεχόµενα δεδοµένα
δεν µπορούν να επικοινωνήσουν ακόµα και µε το εσωτερικό δίκτυο του ιδίου
νοσοκοµείου, µε κυριότερη αιτία το ότι ο ηλεκτρονικός φάκελος και το
πληροφοριακό διαχειριστικό σύστηµα δεν έχουν ούτε την κατάλληλη διασύνδεση

ούτε την απαραίτητη διαλειτουργικότητα.
Πιο αναλυτικά η κλινική πληροφορία για τους εξωτερικούς ασθενείς
καταγράφεται χειρόγραφα από τους εφηµερεύοντες γιατρούς σε πράσινες καρτέλες,
και όταν ο ασθενής επαναεπισκεφθεί το νοσοκοµείο αποκτά νέα κάρτα είτε γιατί η
προηγούµενη χάθηκε σε κάποια ράφια, είτε γιατί καταχωρήθηκε µε διαφορετικό
όνοµα αποκτώντας άλλο αριθµό µητρώου. Ακόµα κι αν ο ασθενής έχει καταχωρηθεί
στο ∆ιαχειριστικό Πληροφοριακό σύστηµα αποκτώντας αυτόµατα έναν µοναδικό
Αριθµό Μητρώου από το Γραφείο Κίνησης ή τη Γραµµατεία Εξωτερικών ιατρείων,
οι γιατροί συνεχίζουν να αναζητούν την χειρόγραφη καρτέλα για να καταγράψουν τη
διάγνωση και το θεραπευτικό σχήµα, αρνούµενοι την καταγραφή όχι µόνο στο
τερµατικό τους, αλλά ακόµα και στο εκτυπωµένο έντυπο νοσηλείας. Απλές
προγραµµατισµένες επεµβάσεις ενώ είναι ήδη καταχωρηµένες στο ∆ιαχειριστικό
Πληροφοριακό σύστηµα και απαιτούν την χωρίς πολυπλοκότητα χειρισµού
ηλεκτρονική επιβεβαίωση από το αντίστοιχο ιατρικό/νοσηλευτικό προσωπικό,
εξακολουθούν να καταγράφονται στις πράσινες καρτέλες.
Στην περίπτωση των νοσηλευόµενων ασθενών η διαδικασία συµπλήρωσης
του ιατρικού φακέλου είναι το ίδιο ασαφής κυρίως ως προς τη διάγνωση και την
πορεία της νόσου και λιγότερο ως προς την συνταγογραφία, αφού στα περισσότερα
νοσοκοµεία εφαρµόζεται το ηλεκτρονικό ατοµικό συνταγολόγιο φαρµάκων. Η
ασάφεια αυτή είναι ιδιαίτερα εµφανής στις περιπτώσεις της διάγνωσης στο
ηλεκτρονικό εξιτήριο, στο οποίο οι διοικητικοί υπάλληλοι αντιγράφοντας στον ΗΥ
την χειρόγραφη διάγνωση εξόδου, αναγκάζονται να «µαντέψουν» το χειρόγραφο
κείµενο ή το κείµενο αυτό είναι πολύ γενικό, µη χαρακτηρίζοντας µε ευκρίνεια και
αξιοπιστία την διάγνωση. Για παράδειγµα η χειρόγραφη διάγνωση «οξεία βρογχίτις»
στο νοσοκοµείο Α αποτελεί έναν γενικό χαρακτηρισµό νόσου, ενώ σύµφωνα µε τη
διεθνή κωδικοποίηση ICD-10 µπορεί να σηµαίνει 10 διαφορετικές µορφές νόσου
(π.χ. J20.0 οξεία βρογχίτις οφειλόµενη στο µυκόπλασµα της πνευµονίας, J20.1 οξεία
βρογχίτις οφειλόµενη στο αιµόφιλο της ινφλουέντζας, J20.2 οξεία βρογχίτις
οφειλόµενη στο στρεπτόκοκκο κτλ). Η ίδια ασάφεια εµφανίζεται και στην εγγραφή
χρεώσιµου υλικού, αφού πολλά νοσοκοµεία δεν χρησιµοποιούν την ηλεκτρονική
ατοµική χρέωση υγειονοµικού υλικού, µε αποτέλεσµα λάθη κατά τον υπολογισµό του
κόστους και κακή οικονοµική διαχείριση. Μεγάλο επίσης πρόβληµα αποτελεί η
7ηλεκτρονική καταγραφή χειρουργικών επεµβάσεων και η µετεγχειρητική κατάσταση,
που µάλλον απαιτούν µορφή ελεύθερου κειµένου, µε συνέπεια την αποµόνωση της
κλινικής κατάστασης του ασθενή σε κάποιον φθαρµένο ογκώδη φάκελο, στοιχείο του
Αρχείου κάθε νοσοκοµείου [5].
Είναι συνεπώς αντιληπτό ότι οι γενικεύσεις στις διαγνώσεις εισόδου ή εξόδου
ενός ασθενούς όχι µόνο εµποδίζουν την στοιχειώδη πληροφορία για την κατάσταση
υγείας αλλά και δεν παρέχουν τη δυνατότητα της αποθήκευσης και διάχυσης αυτής
της πληροφορίας. Έτσι ο ανωτέρω ασθενής που εισήχθη αργότερα σε ένα νοσοκοµείο
Β συνοδευόµενος από τη γενική διάγνωση «οξεία βρογχίτις», υπόκειται σε πληθώρα
εργαστηριακών εξετάσεων ανίχνευσης πιθανού στρεπτόκοκου ή πνευµονίας ή
coxsackievirus, µε αποτέλεσµα την αλόγιστη αύξηση των δαπανών. Αξιοσηµείωτο
είναι ότι ακόµα και αν εισαχθεί στο αρχικό νοσοκοµείο Α, θα είναι πολύ δύσκολο να
βρεθεί ο χειρόγραφος φάκελός του, όποτε και πάλι θα επαναληφθούν άσκοπες
εξετάσεις, ενώ παράλληλοι µεγαλώνουν οι κίνδυνοι για την υγεία του (πχ χορήγηση
φαρµάκου στο οποίο παρουσιάζει αλλεργία). Μήπως όµως δεν έχει καθοριστεί ο
τρόπος και κάτω από ποια πρότυπα πρέπει να καταγράφονται οι ιατρικές αποφάσεις;

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ

Μέχρι σήµερα δεν υπάρχει ένας σαφής ορισµός ή µια ξεκάθαρη άποψη για τα
συστήµατα ηλεκτρονικών ιατρικών φακέλων (ΗΙΦ), µε αποτέλεσµα να µην υπάρχει
οµοφωνία τόσο για τον ΗΙΦ όσο και για την αντίστοιχη ηλεκτρονική υποδοµή του
ΕΣΥ.

 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ∆ΡΟΜΗ
Η ιδέα του Ηλεκτρονικού φακέλου ξεκίνησε το 1969 από τον Dr. William
Edward Hammond II ως το µέρος όπου αποθηκεύονται για πάντα όλες οι
πληροφορίες για έναν ασθενή, προσφέροντας του έτσι τις καλύτερες υπηρεσίες,
παρέχοντας δηλαδή τη δυνατότητα της γνώσης κάθε λεπτοµέρειας του ιστορικού του
ασθενή (εξετάσεις, διαγνώσεις, φάρµακα κτλ) και συνεπώς τη συνολική αντίληψη
των προβληµάτων υγείας [3]. Το µέρος αυτό είναι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές αντί
των χάρτινων χειρόγραφων φακέλων, µέσω των οποίων επιτυγχάνεται η συλλογή και
η χρονική παρουσίαση των δεδοµένων της κατάστασης υγείας των ασθενών ανά
πάσα χρονική στιγµή.
Η υλοποίηση του Ιατρικού φακέλου (TMR) πραγµατοποιήθηκε µε την
κατασκευή µιας διασύνδεσης ανάµεσα σε ένα σκάνερ και έναν προσωπικό
υπολογιστή (τύπου PDP 12), µε ένα πρόγραµµα σε γλώσσα assembly που εκτύπωνε
το ιατρικό ιστορικό άµεσα από τον ασθενή στο Health Department at Duke
University. Από το 1973 το κλείσιµο ραντεβού και οι πληρωµές των εξωτερικών
ασθενών λειτουργούσαν βάσει του πρώτου Ηλεκτρονικού Ιατρικού φακέλου (CPR).
Αργότερα οµάδα από πέντε γιατρούς και φοιτητές κατασκεύασε το GEMISCH,
δηλαδή µια command line γλώσσα που έτρεχε στα λειτουργικά συστήµατα εκείνης
της εποχής (RSX and VMS Operating Systems), βάσει του οποίου ειδικές εφαρµογές
αντικαταστάθηκαν από γενικότερες εφαρµογές. Έτσι δηµιουργήθηκε ένα λεξικό από
µετα-δεδοµένα, παράγοντας τον TMR που εφαρµόστηκε σε ένα καρκινικό
νοσοκοµείο 60 κρεβατιών [3].

 ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Σύµφωνα µε το Ινστιτούτο Ιατρικής των ΗΠΑ «Ηλεκτρονικός Ιατρικός
Φάκελος (Electronic Medical Record/EMR) είναι ένα σύστηµα που είναι
σχεδιασµένο έτσι ώστε να υποστηρίζει την απόλυτη διαθεσιµότητα και ακρίβεια
5

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ eHEALTH;

Η αλματώδης  πρόοδος της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών  αφήνει το στίγμα της σε πληθώρα τομέων της επιστήμης, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγεται και η ιατρική. Καθημερινά, εισβάλλουν στη ζωή μας πολλές τεχνολογικές καινοτομίες, οι οποίες σε ένα μεγάλο ποσοστό αφορούν στην ιατρική  με τη μορφή νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων ασθενειών και την εξεύρεση σύγχρονων μεθόδων έγκαιρης διάγνωσης. Σε αυτές τις καινοτομίες συγκαταλέγονται τα ιατρικά πληροφοριακά συστήματα, βοηθώντας στην αποτελεσματική και λειτουργική αρχειοθέτηση των ιατρικού ιστορικού των ασθενών, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία ενός συστήματος υγείας, στο οποίο ο πολίτης θα είναι ο επωφελούμενος.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί τη δημιουργία ενός συστήματος ηλεκτρονικών μητρώων υγείας με τη στήριξη της ανταλλαγής πληροφοριών και της τυποποίησης, καθώς και την ανάπτυξη δικτύων ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ φορέων περίθαλψης, ώστε να υπάρχει συντονισμός των δράσεων σε περίπτωση κινδύνου για τη δημόσια υγεία. Επιπρόσθετος στόχος είναι η παροχή υπηρεσιών υγείας σε απευθείας σύνδεση (on line). Υποστηρίζονται υπηρεσίες που αφορούν σε: πληροφορίες υγιεινής ζωής, πρόληψη ασθενειών, ανάπτυξη συστημάτων  τηλε-συμβουλευτικής, ηλεκτρονικής  συνταγογράφησης, παραπομπής και επιστροφής των ιατρικών εξόδων.

Συνοπτικά, ο όρος “ηλεκτρονική υγεία” καλύπτει ένα ευρύ φάσμα εργαλείων βασισμένων στις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών που στοχεύουν στην καλύτερη πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία, παρακολούθηση και  διαχείριση της υγείας και του τρόπου ζωής. Δηλαδή,  τη δημιουργία ηλεκτρονικού φακέλου του ασθενή, μια εξελισσόμενη ιδέα με πρωταρχικό σκοπό τη μακροπρόθεσμη συλλογή πληροφοριών υγείας για τους ασθενείς.

Το δικαίωμα του ασθενούς για διασφάλιση της εμπιστευτικότητας των προσωπικών του δεδομένων δεν αποδυναμώνεται, εξαιτίας της χρήσης του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας. Αντίθετα, ο καθορισμός ηθικών και νομικών διαδικασιών και κριτηρίων, όσον αφορά στην ηλεκτρονική καταχώρηση, επεξεργασία και διακίνηση των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων των ασθενών σε πιθανούς χρήστες ή διαχειριστές δεδομένων υγείας καθίσταται απαραίτητος.

Τα τελευταία χρόνια, ο όγκος των πληροφοριών που σχετίζονται  με την ιατρική περίθαλψη του ασθενή έχει αυξηθεί σημαντικά. Αυτό οφείλεται στην ενσωμάτωση μεγάλου αριθμού εργαστηριακών και παραϊατρικών εξετάσεων στα αρχεία των ασθενών. Επιπρόσθετα, τα καθήκοντα των ιατρών και νοσηλευτών αυξάνονται συνεχώς και η ανάγκη για διασφάλιση των ιατρικών αρχείων ασθενών γίνεται περισσότερο επιτακτική.

Οι κλασσικοί ιατρικοί φάκελοι ασθενών που βασίζονται στην καταγραφή των δεδομένων του ασθενή σε χαρτί αδυνατούν να «συγκρατούν» το μεγάλο όγκο πληροφοριών με αποτέλεσμα το αρχείο να γίνεται ογκώδες, να χάνονται δεδομένα και γενικά να μην υπάρχει χρονική συσχέτιση των διαφόρων εξετάσεων με το πλήρες ιατρικό ιστορικό του ασθενή. Έτσι, προκύπτει έντονα η ανάγκη της δημιουργίας ενός ηλεκτρονικού φακέλου υγείας ασθενή, όπου θα περιλαμβάνει συγκεντρωμένες όλες τις πληροφορίες της ιατρικής αναφοράς με αποτελεσματικό τρόπο και θα εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών με σκοπό την παροχή ποιοτικότερης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στον ασθενή.

Η δημιουργία του ehealthcyprus.com από την Εταιρεία Εarth International Medical Health Services, προσφέροντας όλες τις παραπάνω δυνατότητες, έχει ως στόχο την στήριξη και προώθηση της ηλεκτρονικής υγείας για  καλύτερη εξυπηρέτηση κάθε πολίτη με σημείο αναφοράς τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Τρόπος Λειτουργίας του συστήματος

Με την εγγραφή κάθε ενδιαφερομένου και τη λήψη ατομικού κωδικού πρόσβασης στο πληροφοριακό σύστημα, αυτόματα δημιουργείται  ένας φάκελος στον οποίον καταχωρείται όλο το ιατρικό ιστορικό του. Με αυτόν τον μοναδικό κωδικό μπορεί να έχει πρόσβαση στο φάκελο  ο ιατρός  -κατόπιν συγκατάθεσης του ασθενή. Η συγκεκριμένη δυνατότητα αποτελεί ένα μέσο επικοινωνίας μεταξύ του ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού, που ασχολείται με την περίθαλψη του ενδιαφερομένου ατόμου. Επίσης, δια μέσου του ιατρικού φακέλου οι εμπλεκόμενοι μπορούν να αποκτήσουν πληροφορίες σχετικά με διαγνώσεις, θεραπευτικές αγωγές, καταγραφή  πορείας ασθενούς κ.λπ. έτσι ώστε να αποφεύγονται λάθη και καθυστερήσεις στην πρόληψη και διάγνωση των ασθενειών. Ο κωδικός αυτός μπορεί να αλλάξει,  όποτε επιθυμεί ο δικαιούχος, ούτως ώστε να διασφαλίζεται το απόρρητο του ιατρικού του ιστορικού.

Κατά την περίθαλψη του ασθενή, ο ιατρικός φάκελος αποτελεί το σημείο αναφοράς στο οποίο ανατρέχει ο δικαιούχος πρόσβασης, ώστε να αποκτά πλήρη εικόνα της κατάστασης της υγείας του ενδιαφερομένου. Μέσα στον ιατρικό φάκελο καταγράφονται απόψεις σχετικά με την ασθένεια του ατόμου και την πορεία της αντιμετώπισης του προβλήματος υγείας του.

Με την ολοκλήρωση της ιατρικής περίθαλψης ενός ασθενή, ο ιατρικός φάκελος ενημερώνεται με τα καινούργια δεδομένα που προκύπτουν. Οι πληροφορίες που εμπεριέχονται στον ιατρικό φάκελο δύνανται να έχουν μελλοντική χρήση, είτε για τη θεραπεία του ασθενή, είτε για ερευνητικούς σκοπούς, κατόπιν της συγκατάθεσης από τον ίδιο τον εμπλεκόμενο.

Η λειτουργία του προγράμματος  αυτού έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να διασφαλίζει το ιατρικό απόρρητο και τα προσωπικά δεδομένα.

Τονίζουμε ιδιαίτερα ότι για να λάβει χώρα η επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων του ασθενή, θα πρέπει, αυστηρά, να έχει προηγηθεί η συγκατάθεση από τον ίδιον. Η συγκατάθεση του ασθενή, με βάση την οδηγία θα πρέπει να είναι «ελεύθερη», «ρητή» και «εν πλήρη επιγνώσει».

Από την ιστοσελίδα http://www.ehealthcyprus.com οι πολίτες μπορούν να ενημερωθούν για νέες ιατρικές επιστημονικές εξελίξεις, αναφορά σε ασθένειες, ιατρικές έρευνες, ερμηνεία ιατρικών εξετάσεων, θέματα διασφάλισης ποιότητας διαγνωστικών εργαστηρίων, εφημερεύοντα φαρμακεία και τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης.

Όταν ένας πολίτης γίνει μέλος του ehealthcyprusλαμβάνει μια κάρτα με μοναδικό κωδικό πρόσβασης. Κατόπιν τούτου, είναι εφικτή η ηλεκτρονική καταχώρηση του ιατρικού ιστορικού του.(Tο κόστος της κάρτας είναι 75.00 ευρώ και η χρονιαία ανανέωση 30.00 ευρώ ).

Τα μέλη ενημερώνονται με την μορφή αποστολής ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για τις ιατρικές ειδήσεις.

Υπάρχει διαθεσιμότητα κινητής μονάδας αιμοληψίας, χωρίς καμία επιβάρυνση, όταν ο ασθενής είναι κλινήρης. Επιπλέον, υπάρχει ευχέρεια ειδοποίησης ασθενοφόρου σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης 24/7.

Με την εγγραφή νέου μέλους η εταιρεία έχει εξασφαλίσει από το κλινικό εργαστήριο Α.Τ.Chr.Genesis ΛΤΔ (Διαπιστευμένο με το πρότυπο ΕΛΟΤ EN ISO 15189:2007 αρ. πιστοποιητικού 319-3) δωρεάν αναλύσεις (Σάκχαρο, χοληστερόλη, Blood Group Rh (ομάδα αίματος με ειδική κάρτα για το πορτοφόλι με τα στοιχεία του ατόμου και την Ομάδα αίματος). Επιπλέον, παρέχεται διακανονισμός Ραντεβού με τον ιατρό που επιθυμούν τα μέλη.

Ο ιατρικός κόσμος έχει τη δυνατότητα ενημέρωσης σε: θέματα διασφάλισης της ποιότητας των διαγνωστικών εργαστηρίων, διεξαγωγή επιστημονικών συνεδρίων, σεμιναρίων και ημερίδων, εντός και εκτός Κύπρου.

Όραμά μας είναι να μπορέσουμε να προσφέρουμε ένα σύστημα μέσα από το οποίο θα παρέχονται, όσο το δυνατόν περισσότερες ιατρικές πληροφορίες. Στόχος μας είναι η παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών υγείας, γιατί αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα του καθένα μας.

Μακροπρόθεσμος στόχος του προγράμματος αποτελεί η ενσωμάτωση της ηλεκτρονικής υγείας στις συνήθειες των επαγγελματιών υγείας, των ασθενών και γενικότερα όλων των πολιτών.

Το όλο σύστημα έχει σχεδιαστεί με αυστηρά πρωτόκολλα  ασφάλειας των προσωπικών δεδομένων.

Ηλεκτρονικός φάκελος ασθενούς

Ένα από τα σημαντικότερα ίσως όπλα που έχει ο γιατρός για να βάλει μια σωστή διάγνωση, είναι το ιστορικό του ασθενούς. Τις περισσότερες όμως φορές, αυτό περιορίζεται στην προφορική μαρτυρία του ασθενούς η/και των συγγενών του. Λίγες  φορές έχει μαζί του μερικές από τις προηγούμενες διαγνωστικές εξετάσεις του, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που ο γιατρός καλείται να βγάλει άκρη ψάχνοντας στη νάϋλον σακούλα με τα δεκάδες φάρμακα του ασθενούς. Έτσι είναι υποχρεωμένος, τις περισσότερες  φορές, να ξεκινά εξαρχής ένα νέο διαγνωστικό έλεγχο σε ασθενείς με χρόνιες παθήσεις και μακρύ ιστορικό.

Στις περισσότερες πολιτισμένες ευρωπαϊκές χώρες, έχει αναγνωριστεί από καιρό, η ανάγκη τήρησης ηλεκτρονικών αρχείων ασθενών και έχουν γίνει αρκετά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή. Στην πρωτοπόρο Σουηδία, ήδη περισσότερο του 90% των ασθενών έχουν ηλεκτρονικό αρχείο, στην Μεγάλη Βρετανία το 50%, ενώ στις ΗΠΑ το 30%.

Ο ηλεκτρονικός φάκελος ασθενούς παρέχει ασφαλείς και έγκυρες πληροφορίες για το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς. Κάθε προσέλευση του ασθενούς στον ιατρό καταγράφεται. Ο ιατρός έχει πρόσβαση σε όλες τις εξετάσεις που έχουν γίνει κατά καιρούς στον ασθενή, έτσι ώστε να μπορεί να αξιοποιήσει πιθανόν μερικά στοιχεία, καθώς και να εισάγει νέα στοιχεία για τη διάγνωση και να ενημερώσει το φάκελο.

Στον ηλεκτρονικό φάκελο μπορεί να υπάρχουν:

-το ιστορικό, η κλινική εξέταση και τα αποτελέσματα εργαστηριακών εξετάσεων (σε κείμενο)

-απεικονιστικές εξετάσεις, όπως Rx, ΗΚΓ, απλές, αξονικές και μαγνητικές τομογραφίες, U/S (σε εικόνες)

-ενδοσκοπικές εξετάσεις, όπως: γαστροσκόπηση, κολονοσκόπηση, κτλ. (σε video)

-ηχοκαρδιογράφημα (σε ήχο).

Επίσης αναφέροντα στοιχεία όπως το αν είναι κάποιος δωρητής οργάνων, η ομάδα αίματος, τυχόν υπάρχουσες αλλεργίες, κληρονομικό ιστορικό, ασφαλιστικές πληροφορίες, κα. Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα έγκαιρης ειδοποίησης των ασθενών για εμβολιασμούς, test Pap, μαστογραφίες, κτλ. Έτσι ο κάθε ιατρός έχει μια συνολική εικόνα της εξέλιξης της υγείας του ασθενούς.

Στα  νοσοκομεία των υπολοίπων πολιτισμένων χωρών, φαίνεται ότι έχει περάσει η εποχή των ευτραφών κλασσικών φακέλων των ασθενών, οι οποίοι γεμάτοι χαρτιά, παραπεμπτικά, ΗΚΓ που κρέμονται και δυσανάγνωστες χειρόγραφες σημειώσεις που γλιστρούν απ΄ το φάκελο, μέχρι να στοιβαχτούν στα ντουλάπια του υπογείου. Σε αντίθεση, η ηλεκτρονική καταχώρηση αυτών των στοιχείων με τη δημιουργία ενός ηλεκτρονικού αρχείου, εξασφαλίζει την ασφαλή αποθήκευση και εύκολη ανάκληση τους. Όσον αφορά στους ιδιώτες ιατρούς, σε περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο, ο ασθενής επιθυμεί να αλλάξει ιατρό ή να επισκεφθεί ιατρό άλλης ειδικότητας, ο νέος ιατρός μπορεί να έχει την πλήρη εικόνα της χρονικής εξέλιξης της υγείας του ασθενούς.

Στη χώρα μας όλα αυτά είναι σε νηπιακή, ίσως και βρεφική ηλικία, και αυτό δικαιολογείται απόλυτα, αν λάβουμε υπόψη τα εξής: Όσον αφορά στους ιδιώτες, δεν έχουμε ακριβή στοιχεία πόσοι ιατροί τηρούν ηλεκτρονικά αρχεία ασθενών, αλλά μπορούμε να υποθέσουμε, αν αναλογιστούμε ότι οι Έλληνες είναι τελευταίοι στην Ευρώπη όσον αφορά στη χρήση υπολογιστών και πρόσβασης στο διαδίκτυο, πληρώνοντας πανάκριβα για να σερφάρουν με ταχύτητες …χελώνας!  Όσον αφορά στα δημόσια νοσοκομεία, φθάνει να σκεφτούμε ότι ενώ οι δαπάνες για πληροφοριακά συστήματα στην υγεία στις ΗΠΑ καλύπτουν το 3,5% των συνολικών δαπανών για την υγεία, στην Μεγάλη Βρετανία, ακόμη και στην Εσθονία ξοδεύεται το 1,15%, στην Ελλάδα αφιερώνεται για τη χρηματοδότηση των ψηφιακών υπηρεσιών υγείας, μόλις το 0,3% (!) των συνολικών δαπανών (EITO 2005) για την υγεία. Περαστικά μας…!

Ηλεκτρονικός Ιατρικός Φάκελος Ασθενών

Στη νέα έκδοση του Ηλεκτρονικού Ιατρικού Φακέλου Ασθενών, έχουν επέλθει πολλές αλλαγές, αλλά και πολλά νέα πράγματα, που μπορούν να βοηθήσουν ακόμα περισσότερο τον ιατρό στην καθημερινή του εργασία στο ιατρείο, στο νοσοκομείο, στον χώρο του εργασίας γενικώς. Η νέα έκδοση δεν έχει καμία σχέση με την παλιά, καθώς η προηγούμενη έκδοση έχει σταματήσει να δίνεται και να υποστηρίζεται εδώ και καιρό. Δυστυχώς δεν υπάρχει η δυνατότητα αυτόματης εισαγωγής των δεδομένων από την προηγούμενη έκδοση στη νέα. Θα πρέπει να κάνετε χειροκίνητη εξαγωγή των δεδομένων, και να τα εισάγετε στη νέα έκδοση.

Η έκδοση αυτή είναι διαθέσιμη προς όλους όσους θέλουν να την αγοράσουν. Το σκεπτικό είναι να βγούνε διάφορες εκδόσεις του προγράμματος, με γνώμονα πάντα την ειδικότητα του κάθε ιατρού. Αυτό γίνεται γιατί η κάθε ειδικότητα έχει άλλες ανάγκες καταγραφής από μία άλλη ειδικότητα, οπότε αυτές τις διαφορές θέλουμε να επισημάνουμε στη κάθε διαφορετική έκδοση.
Στην περίπτωση προβλήματος μπορείτε να επικοινωνείτε με τους δημιουργούς του προγράμματος, αφού αυτοί ξέρουν και μπορούν να σας βοηθήσουν σε όποιο πρόβλημα ή λάθος υπάρχει. Μέσα από την ίδια την εφαρμογή, υπάρχει η δυνατότητα επικοινωνίας με τους δημιουργούς είτε μέσω κινητού τηλεφώνου ή μέσω email.

Το πρόγραμμα αυτό δημιουργήθηκε λόγο της ύπαρξης ανάγκης ενός συστήματος μηχανογράφησης μέσα στο σύστημα υγείας. Ο καθημερινός φόρτος εργασίας ενός ιατρείου, μπορεί να γίνει δύσκολος χωρίς να έχει ένα έλεγχο και την σωστή επίβλεψη των ασθενών που βλέπει. Έτσι το πρόγραμμα αυτό έρχεται να καλύψει αυτό το κενό. Χρησιμοποιώντας τον Ηλεκτρονικό Φάκελο Ασθενών, μπορούμε ανά πάσα στιγμή να έχουμε μία πλήρη εικόνα του ασθενούς μας, με τα δημογραφικά του στοιχεία, αγωγή που έχει λάβει, ατομικό και οικογενειακό ιστορικό, ακτινογραφίες, MRI ή όποια άλλη απεικονιστική εξέταση μας έχει φέρει. Το πρόγραμμα μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε αναδρομικά τι έχει συμβεί με τον ασθενή αυτό και πάντα να έχουμε μία πλήρη εικόνα, μέσα σε δευτερόλεπτα με ελάχιστο κόπο και χρόνο. Επίσης μπορούμε πάντα να έχουμε την κίνηση του ιατρείου μας, την ημέρα που θέλουμε ή για το χρονικό διάστημα που επιθυμούμε. Επίσης μας δίνεται η δυνατότητα για την εξαγωγή στατιστικών αποτελεσμάτων, χρήσιμα για μελλοντικές μελέτες και για έρευνα.

Ο ηλεκτρονικός φάκελος υγείας είναι μια εξελισσόμενη ιδέα προσδιοριζόμενη ως μια μακροπρόθεσμη ηλεκτρονική διατήρηση πληροφοριών σχετικών με την κατάσταση της υγείας και τη φροντίδα υγείας ενός ατόμου, για όλη τη διάρκεια της ζωής του. Η συμβολή του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας στην παροχή ποιοτικής φροντίδας υγείας, στη μείωση του κόστους των υπηρεσιών υγείας, στην αύξηση της αποδοτικότητας των επαγγελματιών υγείας αλλά και των υπολοίπων χρηστών του συντελεί στην αναγνώριση της αξίας του και στην πλήρη εφαρμογή και χρήση του στο περιβάλλον υγείας. Η αυτοματοποίηση όλων των διαδικασιών που συμβάλλουν στην παροχή υπηρεσιών υγείας, στη λήψη κρίσιμων για τη ζωή του ασθενούς αποφάσεων, στην εκπαίδευση και στην έρευνα, καθιστά επιτακτική την ανάγκη ασφάλειας των συστημάτων ηλεκτρονικών φακέλων προκειμένου να εξασφαλίζεται η εγκυρότητα, η αξιοπιστία, η διαθεσιμότητα των πληροφοριών φροντίδας υγείας αλλά και το δικαίωμα του ασθενούς στην τήρηση του απορρήτου των προσωπικών ευαίσθητων δεδομένων. Είναι ξεκάθαρο ότι το δικαίωμα του ασθενούς για διασφάλιση της εμπιστευτικότητας των προσωπικών του δεδομένων δεν μπορεί να υποβιβασθεί εξαιτίας της χρήσης του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας. Ο καθορισμός ηθικών και νομικών διαδικασιών και κριτηρίων όσο αφορά στην ηλεκτρονική συλλογή, επεξεργασία και διακίνηση των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων ασθενών σε πιθανούς χρήστες δεδομένων υγείας είναι απαραίτητος, αφού τυχόν αποκάλυψή τους θέτει σε κίνδυνο τη σχέση τόσο ιατρού ή νοσηλευτή–ασθενή, όσο και των μελών ολόκληρης της κοινωνίας αφού είναι πιθανό από τον φόβο αποκάλυψης τους, ο ασθενής να μην εμπιστευθεί κρίσιμες πληροφορίες που αφορούν όχι μόνο στην υγεία του αλλά και στη διατήρηση της δημόσιας υγείας.

Για να μπορέσει να λειτουργήσει σωστά το πρόγραμμα, πρέπει να υπάρχουν τα εξής:

1. Υπολογιστής με επεξεργαστή τουλάχιστον στα 2GHz και μνήμη το λιγότερο 512MB, ανάλογα με το λειτουργικό (Windows)
2. Έγχρωμη οθόνη με ανάλυση το λιγότερο στα 1024×768
3. Πλήρη εγκατάσταση του Microsoft Office 2002/2003/2007. Εάν έχει γίνει τυπική εγκατάσταση, το πρόγραμμα δεν θα τρέξει, αφού δεν θα έχουν εγκατασταθεί αρχεία-βιβλιοθήκες που χρειάζεται για να λειτουργήσει κανονικά. Εννοείται πρέπει να είναι εγκαταστημένη πλήρως η Access.
4. Προαιρετικά εκτυπωτή και cdrw/dvdrw για να εκτυπώνεται τα αποτελέσματα που σας βγάζει το πρόγραμμα και να κρατάτε αντίγραφα ασφαλείας της εφαρμογής.

Ρομποτική χειρουργική

Ρομποτική χειρουργική ονομάζεται η χειρουργική με τη χρήση ρομπότ. Κατά τη ρομποτική χειρουργική, ο χειρουργός βρίσκεται μπροστά σε μια χειρουργική κονσόλα-Η/Υ, όπου βλέπει σε μια οθόνη το χειρουργικό πεδίο, τρισδιάστατο και μεγεθυσμένο, και πραγματοποιεί την επέμβαση κινώντας ειδικούς μοχλούς, που μοιάζουν με joysticks. Οι εντολές που δίνει ο χειρουργός μέσω τον μοχλών αυτών μεταφέρονται ψηφιακά, ταυτόχρονα και με θαυμαστή ακρίβεια, στους αρθρωτούς χειρουργικούς βραχίονες ενός ρομπότ, οι οποίοι εκτελούν τις κινήσεις στο χειρουργικό πεδίο. Οι κινήσεις των βραχιόνων του ρομπότ ελέγχονται 100% από τον χειρουργό, ο οποίος πρέπει να είναι ειδικά εκπαιδευμένος στη χρήση του ρομποτικού συστήματος.

Η ρομποτική χειρουργική είναι εξέλιξη της ενδοσκοπικής χειρουργικής. Είναι μια ελάχιστα επεμβατική και ελάχιστα τραυματική χειρουργική μέθοδος που θέτει στην διάθεση του χειρουργού εξαιρετικά λεπτά και εύκαμπτα εργαλεία που εκτελούν τις χειρουργικές κινήσεις με πρωτοποριακή ακρίβεια, μέσα από μικροσκοπικές τομές στο δέρμα του ασθενούς.

Πώς αναπτύχθηκε η ρομποτική χειρουργική

Η πρώτη πρόκληση της ρομποτικής χειρουργικής σχετίζεται με την τηλε-ιατρική. Μέχρι σήμερα ήταν αδιανόητο να πραγματοποιηθεί επέμβαση από μακριά, χωρίς δηλαδή να συνυπάρχουν ο ασθενής και ο χειρουργός στον ίδιο χώρο. Αυτός ο περιορισμός οδήγησε την NASA και τον στρατό να ξεκινήσουν έρευνες ώστε να δημιουργηθεί ένας τρόπος να χειρουργούνται οι αστροναύτες από γιατρούς που βρίσκονταν στη γη, και αντίστοιχα οι στρατιώτες, που κινδύνευε η ζωή τους στο πεδίο της μάχης, από γιατρούς που βρίσκονταν σε κάποιο απομακρυσμένο και ασφαλές σημείο! Έτσι γεννήθηκε η ανάγκη της τηλε-ιατρικής, που έθεσε τις βάσεις για τη δημιουργία της ρομποτικής χειρουργικής.

Ένας ακόμη περιορισμός που κλήθηκε και κατόρθωσε να ξεπεράσει η ρομποτική χειρουργική είναι ο περιορισμός που έθετε ο σχεδιασμός των λαπαροσκοπικών εργαλείων, τα οποία δεν ήταν αρκετά εύκαμπτα ώστε να πραγματοποιήσουν ορισμένες κινήσεις. Με την συντριπτική αποδοχή της λαπαροσκοπικής χειρουργικής από τη χειρουργική κοινότητα, εξαιτίας των μοναδικών πλεονεκτημάτων που προσφέρει στον ασθενή, ήταν απαραίτητο να ξεπεραστεί αυτός ο περιορισμός, όπως και συνέβη με την εξέλιξη της ρομποτικής χειρουργικής.

Η ρομποτική χειρουργική επέτρεψε ακόμη να αρθούν οι περιορισμοί που υπήρχαν στην πραγματοποίηση επεμβάσεων σε μικροσκοπικά και περιορισμένα χειρουργικά πεδία. Η μοναδική ακρίβεια των κινήσεων των χειρουργικών βραχιόνων επιτρέπει στους χειρουργούς και τους παιδοχειρουργούς να πραγματοποιούν επεμβάσεις σε σημεία του σώματος όπου παλαιότερα δε θα τολμούσαν, και να σώζουν περισσότερες ζωές με ελάχιστο κίνδυνο.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της ρομποτικής χειρουργικής

• Είναι μια ελάχιστα επεμβατική και ελάχιστα τραυματική μέθοδος, εξαιτίας της ακρίβειας με την οποία γίνονται οι κινήσεις του γιατρού.
• Εξασφαλίζει ελάχιστη απώλεια αίματος.
• Εξασφαλίζει μικρότερο πόνο.
• Ελαχιστοποιεί την πιθανότητα διεγχειρητικών και μετεγχειρητικών επιπλοκών.
• Μειώνει σημαντικά το χρόνο παραμονής στο νοσοκομείο.
• Εξασφαλίζει ταχύτερη ανάρρωση.
• Παρέχει καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα.
• Επιτρέπει στον χειρουργό να έχει τρισδιάσταση (3D) εικόνα του χειρουργικού πεδίου, σε πολύ μεγάλη μεγέθυνση.
• Εξασφαλίζει μεγαλύτερη ακρίβεια στις χειρουργικές κινήσεις. Καθώς οι χειρισμοί του χειρουργού στην κονσόλα μετατρέπονται σε κίνηση των χειρουργικών βραχιόνων μειώνεται στο ελάχιστο και σχεδόν εξαλείφεται το φυσιολογικό τρέμουλο των χεριών, με αποτέλεσμα μια πρωτοφανή χειρουργική δεξιότητα.
• Δίνει στο χειρουργό τη δυνατότητα να πραγματοποιεί δύσκολους χειρουργικούς χειρισμούς. Τα χειρουργικά εργαλεία των ρομποτικών βραχιόνων μπορούν να πραγματοποιήσουν όλες τις κινήσεις που πραγματοποιεί το ανθρώπινο χέρι (7 βαθμοί ελευθερίας στην κίνηση), με μεγαλύτερη δεξιότητα και ακρίβεια, ενώ περιστρέφονται σχεδόν 360ο μέσα στο χειρουργικό πεδίο.
• Παρέχει στον χειρουργό μεγαλύτερη άνεση κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Σε αντίθεση με την συνηθισμένη χειρουργική πρακτική, η ρομποτική χειρουργική επιτρέπει στον χειρουργό να πραγματοποιεί τις επεμβάσεις καθισμένος, μέσα σε ένα προσεκτικά σχεδιασμένο και εργονομικά άριστο περιβάλλον. Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται ο κάματος του χειρουργού, με πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις δύσκολων και πολύωρων επεμβάσεων.
• Δίνει τη δυνατότητα στον χειρουργό να προετοιμάσει την επέμβαση στον Η/Υ, χρησιμοποιώντας τις εικόνες των εσωτερικών οργάνων των ασθενών που προκύπτουν από τις εξετάσεις τους. Ο χειρουργός μπορεί επίσης και κατά τη διάρκεια της επέμβασης να ανακαλέσει στην οθόνη του και να συμβουλευτεί χρήσιμες εικόνες.

Ποιες επεμβάσεις μπορούν να γίνουν ρομποτικά

Η ρομποτική χειρουργική βρίσκει εφαρμογή σε πολλές ειδικότητες της χειρουργικής, όπως την γενική χειρουργική, την χειρουργική κατά της νοσογόνου παχυσαρκίας, την καρδιοχειρουργική και την θωρακοχειρουργική, την αγγειοχειρουργική, την παιδιατρική χειρουργική, την ουρολογία, την γυναικολογική χειρουργική και την χειρουργική ενδοκρινών αδένων. Οι πιο συνηθισμένες λαπαροσκοπικές επεμβάσεις που γίνονται στις μέρες μας ρομποτικά, πολλαπλασιάζοντας έτσι τα σημαντικά πλεονεκτήματα που εξασφαλίζει η λαπαροσκοπική χειρουργική για τον ασθενή, είναι οι επεμβάσεις κατά της νοσογόνου παχυσαρκίας, η χολοκυστεκτομή, η χειρουργική του προστάτη, η νεφρεκτομή, η χειρουργική αντιμετώπιση των γυναικολογικών παθήσεων, η αποκατάσταση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης και πολλές ακόμη.

Τι είναι το χειρουργικό σύστημα daVinci

Το χειρουργικό σύστημα daVinci είναι το πρώτο σύστημα ρομποτικής χειρουργικής που εγκρίθηκε από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Υλικών (FDA) για την πραγματοποίηση επεμβάσεων.

Αποτελείται από την κονσόλα του χειρουργού, όπου κάθεται ο χειρουργός και, έχοντας στην οθόνη μπροστά του μια μεγεθυσμένη και τρισδιάστατη εικόνα του χειρουργικού πεδίου, κινεί τους ειδικούς μοχλούς που δίνουν εντολή στους χειρουργικούς βραχίονες του ρομπότ. Η μονάδα των ρομποτικών βραχιόνων όπου βρίσκονται τα χειρουργικά εργαλεία και ενδοσκόπιο (κάμερα) τοποθετείται δίπλα στον ασθενή, λίγα μέτρα μακρυά από την κονσόλα του χειρουργού. Εκεί βρίσκεται και η ομάδα του χειρουργού.
Ο σχεδιασμός του χειρουργικού συστήματος daVinci ξεκίνησε το 1995 και από το 2000 μέχρι σήμερα χρησιμοποιείται σε περισσότερα από 350 νοσοκομεία παγκοσμίως, ενώ η χρήση του εξαπλώνεται με ταχύτατους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας των σημαντικών πλεονεκτημάτων του.

Το πρωτοποριακό σύστημα ρομποτικής χειρουργικής daVinci έρχεται να προσφέρει περισσότερη ακρίβεια και ασφάλεια στην καθημερινή χειρουργική πρακτική. Η ανάπτυξη και η υιοθέτηση της ρομποτικής χειρουργικής έρχεται να επαληθεύσει τα πιο ελπιδοφόρα σενάρια για το μέλλον της ιατρικής.

Ρομποτική Χειρουργική

 

Καθημερινά αυξάνονται οι ήδη πολυάριθμες εφαρμογές της ρομποτικής τηλεχειρουργικής στην καρδιοχειρουργική, στη θωρακοχειρουργκή, στη γενική χειρουργική, στην ουρολογία, στη γυναικολογία και τη παιδοχειρουργική. 

 

Πάνω από 10,000 επεμβάσεις έχουν πραγματοποιηθεί με το ρομποτικό χειρουργικό σύστημα DaVinci® της Intuitive Surgical και σε όλες τις περιπτώσεις η ρομποτική χειρουργική υπερτερούσε τηςλαπαροσκοπικής κατά την κατασκευή αναστομώσεων και ιδιαίτερα σε «δυσβατες» κοιλότητες του σώματος. Αυτό οφείλεται κυρίως στην τρισδιάστατη απεικόνιση του εγχειρητικού πεδίου και τον μεγάλο βαθμό ελευθερίας κινήσεων των ρομποτικών βραχιόνων, που μοιάζουν με αυτές του «ανθρώπινου καρπού».

 

Οι επεμβάσεις πραγματοποιούνται αναίμακτα με ελάχιστη επιβάρυνση για τον ασθενή που κινητοποιείται γρήγορα μετά το χειρουργείο και επιστρέφει στις καθημερινές του συνήθειες. 

 

Τελευταία, αξιοσημείωτη είναι η ευρεία εξάπλωση των ρομποτικών ριζικών προστατεκτομών (πάνω από 5000 παγκοσμίως), που οφείλεται κυρίως στη διαφύλαξη της στυτικής λειτουργίας και στην αποφυγή της ακράτειας μετεγχειρητικά καθώς και στη γρήγορη καμπύλη εκμάθησης της επέμβασης. Νεοπλασματικές εξαλλαγές στον προστάτη συμβαίνουν στο 1/3 των ανδρών ηλικίας πάνω από 50 και σχεδόν στους μισούς πάνω από 75. Οι πιο πολλές από αυτές τις βλάβες παραμένουν αδρανείς και δεν εμφανίζουν συμπτώματα. Η πιθανότητα ανάπτυξης κλινικά εμφανούς νόσου είναι μόλις 8%. Με επιτυχία πραγματοποιούνται επίσης μερικές και ολικές νεφρεκτομέςκαθώς και άλλες ουρολογικές επεμβάσεις. 

 

Στη γενική χειρουργική τα ήδη γνωστά πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής προσπέλασης έρχονται να προστεθούν σε αυτάτης ρομποτικής. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί πολυάριθμες επεμβάσεις γενικής χειρουργικής οισοφαγεκτομή, ολική και υφολική γαστρεκτομή, δεξιά και αριστερήκολεκτομή και σιγμοειδεκτομές, κοιλιοπερινεϊκές εκτομές, και ορθοπηξίες. Επίσης ηπατεκτομές,επεμβάσεις χοληφόρων, περιφερικές παγκρεατεκτομές και σπληνεκτομές.  Πολλά πλεονεκτήματα παρουσιάζει και η ρομποτική επινεφριδεκτομή.

 

Ιδιαίτερη σημασία αποκτά τον τελευταίο καιρό, η χρήση ρομποτικού συστήματος σε παχύσαρκους ασθενείςεφόσον οι ρομποτικοί βραχίονες μπορούν με την ίδια ευκολία να σηκώσουν οποιοδήποτε βάρος για όσο χρόνο χρειάζεται. Τελευταία συζητείται όλο και περισσότερο η αξία των ρομποτικών συστημάτων στη χειρουργική της παχυσαρκίας, όπως είναι η κατά Roux-en Y γαστρική παράκαμψη (γαστρικό by-pass). 

 

To DaVinci® σχεδιάστηκε αρχικά σχεδόν αποκλειστικά για την πραγματοποίηση επεμβάσεων αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (bypass). Kατά συνέπεια οι καρδιοχειρουργοί έχουν αποκτήσει μεγάλη εμπειρία στη χρήση του ρομποτικού συστήματος στην επέμβαση αυτή καθώς και σε βαλβιδοπλαστικές και άλλες καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις. Στις θωρακοχειρουργικές επεμβάσεις που πραγματοποιούνται με το DaVinci® ανήκει η πνευμονεκτομή για πρωτοπαθές καρκίνωμα του πνεύμονος, αλλά και οι λοβεκτομές και η τοπική αφαίρεση όγκου καθώς και η αφαίρεση θύμου αδένα.

 

Στη γυναικολογία πραγματοποιούνται επεμβάσεις ρομποτικής υστερεκτομής, αφαίρεσης νεοπλασμάτων των εξαρτημάτων, σαλπιγγοωοθηκεκτομή καθώς και εγχειρήσεις μετάθεσης ωοθηκών και αναστόμωσης των σαλπίγγων.

 

Τέλος, ολοένα ανευρίσκονται πλεονεκτήματα στη χρήση της ρομποτικά-υποβοηθούμενης τεχνικής στην παιδοχειρουργική σε επεμβάσεις για γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, σε χολοκυστεκτομές, στην σαλπιγγοωοθηκεκτομή. Με επιτυχία πραγματοποιείται η ρομποτική πυελοπλαστική για απόφραξη ουρητηροπυελικής συμβολής σε παιδιά. Επίσης συνεχώς βελτιώνονται οι παιδιατρικές καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις όπως είναι η αποκατάσταση βατού αρτηριακού πόρου.