ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στην Ελλάδα άργησε κατά πολύ η εφαρµογή της Πληροφορικής στο δηµόσιο
τοµέα, ενώ στα δηµόσια νοσοκοµεία των µεγάλων αστικών κέντρων ξεκίνησε
περίπου κατά το τέλος της δεκαετίας του 1980, µε την χρήση προσωπικών
υπολογιστών σε κάποια τµήµατα κυρίως οικονοµικά. Παράλληλα το τµήµα
Πληροφορικής δεν είχε θεσµοθετηθεί στους περισσότερους οργανισµούς των
νοσοκοµείων, ενώ σε όποια υπήρχε, είχε ελάχιστο εξειδικευµένο προσωπικό. Ωστόσο
δεν υπήρχε εµφανές αποτέλεσµα στην παραγωγικότητα, αφού οι βασικές αλλαγές
στην κατανοµή και την οργάνωση της δουλειάς, που οφείλονται στην νέα τεχνολογία,
καταλήγουν αρχικά σε δυσλειτουργίες.
Κατά την δεκαετία 1990-2000 µέσω της σταδιακής προσαρµογής
αναπτύχθηκαν τα τοπικά δίκτυα, που επιτρέπουν την διασύνδεση, την επικοινωνία
και την ανταλλαγή πληροφορίας ανάµεσα σε αποµακρυσµένους υπολογιστές, ενώ
παράλληλα αναπτύσσονται οι βάσεις δεδοµένων που ισχυροποιούν και αξιοποιούν
την παραγόµενη πληροφορία σε περισσότερα τµήµατα, κυρίως διοικητικά και
καθόλου νοσηλευτικά/ιατρικά. Αρχικά οι βάσεις δεδοµένων χρησίµευαν απλά στην
6αυτοµατοποίηση µιας υπάρχουσας εργασίας, ενώ οι εργαζόµενοι εκπαιδεύονταν στην
εισαγωγή δεδοµένων στο νέο σύστηµα, χωρίς να γνωρίζουν τον τρόπο λειτουργίας,
αφού οι χρησιµοποιούµενοι αλγόριθµοι θεωρούνταν πολύ δύσκολοι. Παράλληλα δεν
υπήρχαν ενιαίες βάσεις διαχειριστικών δεδοµένων, µε συνέπεια κάθε νοσοκοµείο να
επιλέγει εφαρµογές χωρίς σχεδιασµό αποφεύγοντας τον άµεσο ανασχεδιασµό
ζητηµάτων οργάνωσης, κατευθύνοντας την νοσοκοµειακή διαχείριση σε µια
οργανωτική «µαύρη τρύπα», ενώ ελάχιστη σηµασία δόθηκε στην συλλογή και
ηλεκτρονική καταγραφή των κλινικών δεδοµένων ή στην έρευνα για τη δοµή του
ιατρικού φακέλου.
Οι ιατρικοί φάκελοι στα περισσότερα ∆ηµόσια νοσοκοµεία ακόµα και σήµερα
εξακολουθούν να είναι χειρόγραφοι, ογκώδεις, ασαφείς, δυσεύρετοι, δυσανάγνωστοι
ενώ πολλές φορές χάνονται, φθείρονται και αλλοιώνονται. Η αναζήτηση ιστορικών
και κλινικών δεδοµένων είναι πολύ δύσκολη, ενώ η εξαγωγή στατιστικών
συµπερασµάτων εντελώς αβέβαιη και πολύπλοκη. Ακόµα και στις ελάχιστες
περιπτώσεις που υπάρχει ατοµικός ηλεκτρονικός φάκελος, τα περιεχόµενα δεδοµένα
δεν µπορούν να επικοινωνήσουν ακόµα και µε το εσωτερικό δίκτυο του ιδίου
νοσοκοµείου, µε κυριότερη αιτία το ότι ο ηλεκτρονικός φάκελος και το
πληροφοριακό διαχειριστικό σύστηµα δεν έχουν ούτε την κατάλληλη διασύνδεση

ούτε την απαραίτητη διαλειτουργικότητα.
Πιο αναλυτικά η κλινική πληροφορία για τους εξωτερικούς ασθενείς
καταγράφεται χειρόγραφα από τους εφηµερεύοντες γιατρούς σε πράσινες καρτέλες,
και όταν ο ασθενής επαναεπισκεφθεί το νοσοκοµείο αποκτά νέα κάρτα είτε γιατί η
προηγούµενη χάθηκε σε κάποια ράφια, είτε γιατί καταχωρήθηκε µε διαφορετικό
όνοµα αποκτώντας άλλο αριθµό µητρώου. Ακόµα κι αν ο ασθενής έχει καταχωρηθεί
στο ∆ιαχειριστικό Πληροφοριακό σύστηµα αποκτώντας αυτόµατα έναν µοναδικό
Αριθµό Μητρώου από το Γραφείο Κίνησης ή τη Γραµµατεία Εξωτερικών ιατρείων,
οι γιατροί συνεχίζουν να αναζητούν την χειρόγραφη καρτέλα για να καταγράψουν τη
διάγνωση και το θεραπευτικό σχήµα, αρνούµενοι την καταγραφή όχι µόνο στο
τερµατικό τους, αλλά ακόµα και στο εκτυπωµένο έντυπο νοσηλείας. Απλές
προγραµµατισµένες επεµβάσεις ενώ είναι ήδη καταχωρηµένες στο ∆ιαχειριστικό
Πληροφοριακό σύστηµα και απαιτούν την χωρίς πολυπλοκότητα χειρισµού
ηλεκτρονική επιβεβαίωση από το αντίστοιχο ιατρικό/νοσηλευτικό προσωπικό,
εξακολουθούν να καταγράφονται στις πράσινες καρτέλες.
Στην περίπτωση των νοσηλευόµενων ασθενών η διαδικασία συµπλήρωσης
του ιατρικού φακέλου είναι το ίδιο ασαφής κυρίως ως προς τη διάγνωση και την
πορεία της νόσου και λιγότερο ως προς την συνταγογραφία, αφού στα περισσότερα
νοσοκοµεία εφαρµόζεται το ηλεκτρονικό ατοµικό συνταγολόγιο φαρµάκων. Η
ασάφεια αυτή είναι ιδιαίτερα εµφανής στις περιπτώσεις της διάγνωσης στο
ηλεκτρονικό εξιτήριο, στο οποίο οι διοικητικοί υπάλληλοι αντιγράφοντας στον ΗΥ
την χειρόγραφη διάγνωση εξόδου, αναγκάζονται να «µαντέψουν» το χειρόγραφο
κείµενο ή το κείµενο αυτό είναι πολύ γενικό, µη χαρακτηρίζοντας µε ευκρίνεια και
αξιοπιστία την διάγνωση. Για παράδειγµα η χειρόγραφη διάγνωση «οξεία βρογχίτις»
στο νοσοκοµείο Α αποτελεί έναν γενικό χαρακτηρισµό νόσου, ενώ σύµφωνα µε τη
διεθνή κωδικοποίηση ICD-10 µπορεί να σηµαίνει 10 διαφορετικές µορφές νόσου
(π.χ. J20.0 οξεία βρογχίτις οφειλόµενη στο µυκόπλασµα της πνευµονίας, J20.1 οξεία
βρογχίτις οφειλόµενη στο αιµόφιλο της ινφλουέντζας, J20.2 οξεία βρογχίτις
οφειλόµενη στο στρεπτόκοκκο κτλ). Η ίδια ασάφεια εµφανίζεται και στην εγγραφή
χρεώσιµου υλικού, αφού πολλά νοσοκοµεία δεν χρησιµοποιούν την ηλεκτρονική
ατοµική χρέωση υγειονοµικού υλικού, µε αποτέλεσµα λάθη κατά τον υπολογισµό του
κόστους και κακή οικονοµική διαχείριση. Μεγάλο επίσης πρόβληµα αποτελεί η
7ηλεκτρονική καταγραφή χειρουργικών επεµβάσεων και η µετεγχειρητική κατάσταση,
που µάλλον απαιτούν µορφή ελεύθερου κειµένου, µε συνέπεια την αποµόνωση της
κλινικής κατάστασης του ασθενή σε κάποιον φθαρµένο ογκώδη φάκελο, στοιχείο του
Αρχείου κάθε νοσοκοµείου [5].
Είναι συνεπώς αντιληπτό ότι οι γενικεύσεις στις διαγνώσεις εισόδου ή εξόδου
ενός ασθενούς όχι µόνο εµποδίζουν την στοιχειώδη πληροφορία για την κατάσταση
υγείας αλλά και δεν παρέχουν τη δυνατότητα της αποθήκευσης και διάχυσης αυτής
της πληροφορίας. Έτσι ο ανωτέρω ασθενής που εισήχθη αργότερα σε ένα νοσοκοµείο
Β συνοδευόµενος από τη γενική διάγνωση «οξεία βρογχίτις», υπόκειται σε πληθώρα
εργαστηριακών εξετάσεων ανίχνευσης πιθανού στρεπτόκοκου ή πνευµονίας ή
coxsackievirus, µε αποτέλεσµα την αλόγιστη αύξηση των δαπανών. Αξιοσηµείωτο
είναι ότι ακόµα και αν εισαχθεί στο αρχικό νοσοκοµείο Α, θα είναι πολύ δύσκολο να
βρεθεί ο χειρόγραφος φάκελός του, όποτε και πάλι θα επαναληφθούν άσκοπες
εξετάσεις, ενώ παράλληλοι µεγαλώνουν οι κίνδυνοι για την υγεία του (πχ χορήγηση
φαρµάκου στο οποίο παρουσιάζει αλλεργία). Μήπως όµως δεν έχει καθοριστεί ο
τρόπος και κάτω από ποια πρότυπα πρέπει να καταγράφονται οι ιατρικές αποφάσεις;

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ

Μέχρι σήµερα δεν υπάρχει ένας σαφής ορισµός ή µια ξεκάθαρη άποψη για τα
συστήµατα ηλεκτρονικών ιατρικών φακέλων (ΗΙΦ), µε αποτέλεσµα να µην υπάρχει
οµοφωνία τόσο για τον ΗΙΦ όσο και για την αντίστοιχη ηλεκτρονική υποδοµή του
ΕΣΥ.

 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ∆ΡΟΜΗ
Η ιδέα του Ηλεκτρονικού φακέλου ξεκίνησε το 1969 από τον Dr. William
Edward Hammond II ως το µέρος όπου αποθηκεύονται για πάντα όλες οι
πληροφορίες για έναν ασθενή, προσφέροντας του έτσι τις καλύτερες υπηρεσίες,
παρέχοντας δηλαδή τη δυνατότητα της γνώσης κάθε λεπτοµέρειας του ιστορικού του
ασθενή (εξετάσεις, διαγνώσεις, φάρµακα κτλ) και συνεπώς τη συνολική αντίληψη
των προβληµάτων υγείας [3]. Το µέρος αυτό είναι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές αντί
των χάρτινων χειρόγραφων φακέλων, µέσω των οποίων επιτυγχάνεται η συλλογή και
η χρονική παρουσίαση των δεδοµένων της κατάστασης υγείας των ασθενών ανά
πάσα χρονική στιγµή.
Η υλοποίηση του Ιατρικού φακέλου (TMR) πραγµατοποιήθηκε µε την
κατασκευή µιας διασύνδεσης ανάµεσα σε ένα σκάνερ και έναν προσωπικό
υπολογιστή (τύπου PDP 12), µε ένα πρόγραµµα σε γλώσσα assembly που εκτύπωνε
το ιατρικό ιστορικό άµεσα από τον ασθενή στο Health Department at Duke
University. Από το 1973 το κλείσιµο ραντεβού και οι πληρωµές των εξωτερικών
ασθενών λειτουργούσαν βάσει του πρώτου Ηλεκτρονικού Ιατρικού φακέλου (CPR).
Αργότερα οµάδα από πέντε γιατρούς και φοιτητές κατασκεύασε το GEMISCH,
δηλαδή µια command line γλώσσα που έτρεχε στα λειτουργικά συστήµατα εκείνης
της εποχής (RSX and VMS Operating Systems), βάσει του οποίου ειδικές εφαρµογές
αντικαταστάθηκαν από γενικότερες εφαρµογές. Έτσι δηµιουργήθηκε ένα λεξικό από
µετα-δεδοµένα, παράγοντας τον TMR που εφαρµόστηκε σε ένα καρκινικό
νοσοκοµείο 60 κρεβατιών [3].

 ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Σύµφωνα µε το Ινστιτούτο Ιατρικής των ΗΠΑ «Ηλεκτρονικός Ιατρικός
Φάκελος (Electronic Medical Record/EMR) είναι ένα σύστηµα που είναι
σχεδιασµένο έτσι ώστε να υποστηρίζει την απόλυτη διαθεσιµότητα και ακρίβεια
5

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ eHEALTH;

Η αλματώδης  πρόοδος της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών  αφήνει το στίγμα της σε πληθώρα τομέων της επιστήμης, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγεται και η ιατρική. Καθημερινά, εισβάλλουν στη ζωή μας πολλές τεχνολογικές καινοτομίες, οι οποίες σε ένα μεγάλο ποσοστό αφορούν στην ιατρική  με τη μορφή νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων ασθενειών και την εξεύρεση σύγχρονων μεθόδων έγκαιρης διάγνωσης. Σε αυτές τις καινοτομίες συγκαταλέγονται τα ιατρικά πληροφοριακά συστήματα, βοηθώντας στην αποτελεσματική και λειτουργική αρχειοθέτηση των ιατρικού ιστορικού των ασθενών, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία ενός συστήματος υγείας, στο οποίο ο πολίτης θα είναι ο επωφελούμενος.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί τη δημιουργία ενός συστήματος ηλεκτρονικών μητρώων υγείας με τη στήριξη της ανταλλαγής πληροφοριών και της τυποποίησης, καθώς και την ανάπτυξη δικτύων ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ φορέων περίθαλψης, ώστε να υπάρχει συντονισμός των δράσεων σε περίπτωση κινδύνου για τη δημόσια υγεία. Επιπρόσθετος στόχος είναι η παροχή υπηρεσιών υγείας σε απευθείας σύνδεση (on line). Υποστηρίζονται υπηρεσίες που αφορούν σε: πληροφορίες υγιεινής ζωής, πρόληψη ασθενειών, ανάπτυξη συστημάτων  τηλε-συμβουλευτικής, ηλεκτρονικής  συνταγογράφησης, παραπομπής και επιστροφής των ιατρικών εξόδων.

Συνοπτικά, ο όρος “ηλεκτρονική υγεία” καλύπτει ένα ευρύ φάσμα εργαλείων βασισμένων στις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών που στοχεύουν στην καλύτερη πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία, παρακολούθηση και  διαχείριση της υγείας και του τρόπου ζωής. Δηλαδή,  τη δημιουργία ηλεκτρονικού φακέλου του ασθενή, μια εξελισσόμενη ιδέα με πρωταρχικό σκοπό τη μακροπρόθεσμη συλλογή πληροφοριών υγείας για τους ασθενείς.

Το δικαίωμα του ασθενούς για διασφάλιση της εμπιστευτικότητας των προσωπικών του δεδομένων δεν αποδυναμώνεται, εξαιτίας της χρήσης του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας. Αντίθετα, ο καθορισμός ηθικών και νομικών διαδικασιών και κριτηρίων, όσον αφορά στην ηλεκτρονική καταχώρηση, επεξεργασία και διακίνηση των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων των ασθενών σε πιθανούς χρήστες ή διαχειριστές δεδομένων υγείας καθίσταται απαραίτητος.

Τα τελευταία χρόνια, ο όγκος των πληροφοριών που σχετίζονται  με την ιατρική περίθαλψη του ασθενή έχει αυξηθεί σημαντικά. Αυτό οφείλεται στην ενσωμάτωση μεγάλου αριθμού εργαστηριακών και παραϊατρικών εξετάσεων στα αρχεία των ασθενών. Επιπρόσθετα, τα καθήκοντα των ιατρών και νοσηλευτών αυξάνονται συνεχώς και η ανάγκη για διασφάλιση των ιατρικών αρχείων ασθενών γίνεται περισσότερο επιτακτική.

Οι κλασσικοί ιατρικοί φάκελοι ασθενών που βασίζονται στην καταγραφή των δεδομένων του ασθενή σε χαρτί αδυνατούν να «συγκρατούν» το μεγάλο όγκο πληροφοριών με αποτέλεσμα το αρχείο να γίνεται ογκώδες, να χάνονται δεδομένα και γενικά να μην υπάρχει χρονική συσχέτιση των διαφόρων εξετάσεων με το πλήρες ιατρικό ιστορικό του ασθενή. Έτσι, προκύπτει έντονα η ανάγκη της δημιουργίας ενός ηλεκτρονικού φακέλου υγείας ασθενή, όπου θα περιλαμβάνει συγκεντρωμένες όλες τις πληροφορίες της ιατρικής αναφοράς με αποτελεσματικό τρόπο και θα εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών με σκοπό την παροχή ποιοτικότερης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στον ασθενή.

Η δημιουργία του ehealthcyprus.com από την Εταιρεία Εarth International Medical Health Services, προσφέροντας όλες τις παραπάνω δυνατότητες, έχει ως στόχο την στήριξη και προώθηση της ηλεκτρονικής υγείας για  καλύτερη εξυπηρέτηση κάθε πολίτη με σημείο αναφοράς τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Τρόπος Λειτουργίας του συστήματος

Με την εγγραφή κάθε ενδιαφερομένου και τη λήψη ατομικού κωδικού πρόσβασης στο πληροφοριακό σύστημα, αυτόματα δημιουργείται  ένας φάκελος στον οποίον καταχωρείται όλο το ιατρικό ιστορικό του. Με αυτόν τον μοναδικό κωδικό μπορεί να έχει πρόσβαση στο φάκελο  ο ιατρός  -κατόπιν συγκατάθεσης του ασθενή. Η συγκεκριμένη δυνατότητα αποτελεί ένα μέσο επικοινωνίας μεταξύ του ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού, που ασχολείται με την περίθαλψη του ενδιαφερομένου ατόμου. Επίσης, δια μέσου του ιατρικού φακέλου οι εμπλεκόμενοι μπορούν να αποκτήσουν πληροφορίες σχετικά με διαγνώσεις, θεραπευτικές αγωγές, καταγραφή  πορείας ασθενούς κ.λπ. έτσι ώστε να αποφεύγονται λάθη και καθυστερήσεις στην πρόληψη και διάγνωση των ασθενειών. Ο κωδικός αυτός μπορεί να αλλάξει,  όποτε επιθυμεί ο δικαιούχος, ούτως ώστε να διασφαλίζεται το απόρρητο του ιατρικού του ιστορικού.

Κατά την περίθαλψη του ασθενή, ο ιατρικός φάκελος αποτελεί το σημείο αναφοράς στο οποίο ανατρέχει ο δικαιούχος πρόσβασης, ώστε να αποκτά πλήρη εικόνα της κατάστασης της υγείας του ενδιαφερομένου. Μέσα στον ιατρικό φάκελο καταγράφονται απόψεις σχετικά με την ασθένεια του ατόμου και την πορεία της αντιμετώπισης του προβλήματος υγείας του.

Με την ολοκλήρωση της ιατρικής περίθαλψης ενός ασθενή, ο ιατρικός φάκελος ενημερώνεται με τα καινούργια δεδομένα που προκύπτουν. Οι πληροφορίες που εμπεριέχονται στον ιατρικό φάκελο δύνανται να έχουν μελλοντική χρήση, είτε για τη θεραπεία του ασθενή, είτε για ερευνητικούς σκοπούς, κατόπιν της συγκατάθεσης από τον ίδιο τον εμπλεκόμενο.

Η λειτουργία του προγράμματος  αυτού έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να διασφαλίζει το ιατρικό απόρρητο και τα προσωπικά δεδομένα.

Τονίζουμε ιδιαίτερα ότι για να λάβει χώρα η επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων του ασθενή, θα πρέπει, αυστηρά, να έχει προηγηθεί η συγκατάθεση από τον ίδιον. Η συγκατάθεση του ασθενή, με βάση την οδηγία θα πρέπει να είναι «ελεύθερη», «ρητή» και «εν πλήρη επιγνώσει».

Από την ιστοσελίδα http://www.ehealthcyprus.com οι πολίτες μπορούν να ενημερωθούν για νέες ιατρικές επιστημονικές εξελίξεις, αναφορά σε ασθένειες, ιατρικές έρευνες, ερμηνεία ιατρικών εξετάσεων, θέματα διασφάλισης ποιότητας διαγνωστικών εργαστηρίων, εφημερεύοντα φαρμακεία και τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης.

Όταν ένας πολίτης γίνει μέλος του ehealthcyprusλαμβάνει μια κάρτα με μοναδικό κωδικό πρόσβασης. Κατόπιν τούτου, είναι εφικτή η ηλεκτρονική καταχώρηση του ιατρικού ιστορικού του.(Tο κόστος της κάρτας είναι 75.00 ευρώ και η χρονιαία ανανέωση 30.00 ευρώ ).

Τα μέλη ενημερώνονται με την μορφή αποστολής ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για τις ιατρικές ειδήσεις.

Υπάρχει διαθεσιμότητα κινητής μονάδας αιμοληψίας, χωρίς καμία επιβάρυνση, όταν ο ασθενής είναι κλινήρης. Επιπλέον, υπάρχει ευχέρεια ειδοποίησης ασθενοφόρου σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης 24/7.

Με την εγγραφή νέου μέλους η εταιρεία έχει εξασφαλίσει από το κλινικό εργαστήριο Α.Τ.Chr.Genesis ΛΤΔ (Διαπιστευμένο με το πρότυπο ΕΛΟΤ EN ISO 15189:2007 αρ. πιστοποιητικού 319-3) δωρεάν αναλύσεις (Σάκχαρο, χοληστερόλη, Blood Group Rh (ομάδα αίματος με ειδική κάρτα για το πορτοφόλι με τα στοιχεία του ατόμου και την Ομάδα αίματος). Επιπλέον, παρέχεται διακανονισμός Ραντεβού με τον ιατρό που επιθυμούν τα μέλη.

Ο ιατρικός κόσμος έχει τη δυνατότητα ενημέρωσης σε: θέματα διασφάλισης της ποιότητας των διαγνωστικών εργαστηρίων, διεξαγωγή επιστημονικών συνεδρίων, σεμιναρίων και ημερίδων, εντός και εκτός Κύπρου.

Όραμά μας είναι να μπορέσουμε να προσφέρουμε ένα σύστημα μέσα από το οποίο θα παρέχονται, όσο το δυνατόν περισσότερες ιατρικές πληροφορίες. Στόχος μας είναι η παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών υγείας, γιατί αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα του καθένα μας.

Μακροπρόθεσμος στόχος του προγράμματος αποτελεί η ενσωμάτωση της ηλεκτρονικής υγείας στις συνήθειες των επαγγελματιών υγείας, των ασθενών και γενικότερα όλων των πολιτών.

Το όλο σύστημα έχει σχεδιαστεί με αυστηρά πρωτόκολλα  ασφάλειας των προσωπικών δεδομένων.

Ηλεκτρονικός φάκελος ασθενούς

Ένα από τα σημαντικότερα ίσως όπλα που έχει ο γιατρός για να βάλει μια σωστή διάγνωση, είναι το ιστορικό του ασθενούς. Τις περισσότερες όμως φορές, αυτό περιορίζεται στην προφορική μαρτυρία του ασθενούς η/και των συγγενών του. Λίγες  φορές έχει μαζί του μερικές από τις προηγούμενες διαγνωστικές εξετάσεις του, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που ο γιατρός καλείται να βγάλει άκρη ψάχνοντας στη νάϋλον σακούλα με τα δεκάδες φάρμακα του ασθενούς. Έτσι είναι υποχρεωμένος, τις περισσότερες  φορές, να ξεκινά εξαρχής ένα νέο διαγνωστικό έλεγχο σε ασθενείς με χρόνιες παθήσεις και μακρύ ιστορικό.

Στις περισσότερες πολιτισμένες ευρωπαϊκές χώρες, έχει αναγνωριστεί από καιρό, η ανάγκη τήρησης ηλεκτρονικών αρχείων ασθενών και έχουν γίνει αρκετά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή. Στην πρωτοπόρο Σουηδία, ήδη περισσότερο του 90% των ασθενών έχουν ηλεκτρονικό αρχείο, στην Μεγάλη Βρετανία το 50%, ενώ στις ΗΠΑ το 30%.

Ο ηλεκτρονικός φάκελος ασθενούς παρέχει ασφαλείς και έγκυρες πληροφορίες για το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς. Κάθε προσέλευση του ασθενούς στον ιατρό καταγράφεται. Ο ιατρός έχει πρόσβαση σε όλες τις εξετάσεις που έχουν γίνει κατά καιρούς στον ασθενή, έτσι ώστε να μπορεί να αξιοποιήσει πιθανόν μερικά στοιχεία, καθώς και να εισάγει νέα στοιχεία για τη διάγνωση και να ενημερώσει το φάκελο.

Στον ηλεκτρονικό φάκελο μπορεί να υπάρχουν:

-το ιστορικό, η κλινική εξέταση και τα αποτελέσματα εργαστηριακών εξετάσεων (σε κείμενο)

-απεικονιστικές εξετάσεις, όπως Rx, ΗΚΓ, απλές, αξονικές και μαγνητικές τομογραφίες, U/S (σε εικόνες)

-ενδοσκοπικές εξετάσεις, όπως: γαστροσκόπηση, κολονοσκόπηση, κτλ. (σε video)

-ηχοκαρδιογράφημα (σε ήχο).

Επίσης αναφέροντα στοιχεία όπως το αν είναι κάποιος δωρητής οργάνων, η ομάδα αίματος, τυχόν υπάρχουσες αλλεργίες, κληρονομικό ιστορικό, ασφαλιστικές πληροφορίες, κα. Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα έγκαιρης ειδοποίησης των ασθενών για εμβολιασμούς, test Pap, μαστογραφίες, κτλ. Έτσι ο κάθε ιατρός έχει μια συνολική εικόνα της εξέλιξης της υγείας του ασθενούς.

Στα  νοσοκομεία των υπολοίπων πολιτισμένων χωρών, φαίνεται ότι έχει περάσει η εποχή των ευτραφών κλασσικών φακέλων των ασθενών, οι οποίοι γεμάτοι χαρτιά, παραπεμπτικά, ΗΚΓ που κρέμονται και δυσανάγνωστες χειρόγραφες σημειώσεις που γλιστρούν απ΄ το φάκελο, μέχρι να στοιβαχτούν στα ντουλάπια του υπογείου. Σε αντίθεση, η ηλεκτρονική καταχώρηση αυτών των στοιχείων με τη δημιουργία ενός ηλεκτρονικού αρχείου, εξασφαλίζει την ασφαλή αποθήκευση και εύκολη ανάκληση τους. Όσον αφορά στους ιδιώτες ιατρούς, σε περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο, ο ασθενής επιθυμεί να αλλάξει ιατρό ή να επισκεφθεί ιατρό άλλης ειδικότητας, ο νέος ιατρός μπορεί να έχει την πλήρη εικόνα της χρονικής εξέλιξης της υγείας του ασθενούς.

Στη χώρα μας όλα αυτά είναι σε νηπιακή, ίσως και βρεφική ηλικία, και αυτό δικαιολογείται απόλυτα, αν λάβουμε υπόψη τα εξής: Όσον αφορά στους ιδιώτες, δεν έχουμε ακριβή στοιχεία πόσοι ιατροί τηρούν ηλεκτρονικά αρχεία ασθενών, αλλά μπορούμε να υποθέσουμε, αν αναλογιστούμε ότι οι Έλληνες είναι τελευταίοι στην Ευρώπη όσον αφορά στη χρήση υπολογιστών και πρόσβασης στο διαδίκτυο, πληρώνοντας πανάκριβα για να σερφάρουν με ταχύτητες …χελώνας!  Όσον αφορά στα δημόσια νοσοκομεία, φθάνει να σκεφτούμε ότι ενώ οι δαπάνες για πληροφοριακά συστήματα στην υγεία στις ΗΠΑ καλύπτουν το 3,5% των συνολικών δαπανών για την υγεία, στην Μεγάλη Βρετανία, ακόμη και στην Εσθονία ξοδεύεται το 1,15%, στην Ελλάδα αφιερώνεται για τη χρηματοδότηση των ψηφιακών υπηρεσιών υγείας, μόλις το 0,3% (!) των συνολικών δαπανών (EITO 2005) για την υγεία. Περαστικά μας…!

Ηλεκτρονικός Ιατρικός Φάκελος Ασθενών

Στη νέα έκδοση του Ηλεκτρονικού Ιατρικού Φακέλου Ασθενών, έχουν επέλθει πολλές αλλαγές, αλλά και πολλά νέα πράγματα, που μπορούν να βοηθήσουν ακόμα περισσότερο τον ιατρό στην καθημερινή του εργασία στο ιατρείο, στο νοσοκομείο, στον χώρο του εργασίας γενικώς. Η νέα έκδοση δεν έχει καμία σχέση με την παλιά, καθώς η προηγούμενη έκδοση έχει σταματήσει να δίνεται και να υποστηρίζεται εδώ και καιρό. Δυστυχώς δεν υπάρχει η δυνατότητα αυτόματης εισαγωγής των δεδομένων από την προηγούμενη έκδοση στη νέα. Θα πρέπει να κάνετε χειροκίνητη εξαγωγή των δεδομένων, και να τα εισάγετε στη νέα έκδοση.

Η έκδοση αυτή είναι διαθέσιμη προς όλους όσους θέλουν να την αγοράσουν. Το σκεπτικό είναι να βγούνε διάφορες εκδόσεις του προγράμματος, με γνώμονα πάντα την ειδικότητα του κάθε ιατρού. Αυτό γίνεται γιατί η κάθε ειδικότητα έχει άλλες ανάγκες καταγραφής από μία άλλη ειδικότητα, οπότε αυτές τις διαφορές θέλουμε να επισημάνουμε στη κάθε διαφορετική έκδοση.
Στην περίπτωση προβλήματος μπορείτε να επικοινωνείτε με τους δημιουργούς του προγράμματος, αφού αυτοί ξέρουν και μπορούν να σας βοηθήσουν σε όποιο πρόβλημα ή λάθος υπάρχει. Μέσα από την ίδια την εφαρμογή, υπάρχει η δυνατότητα επικοινωνίας με τους δημιουργούς είτε μέσω κινητού τηλεφώνου ή μέσω email.

Το πρόγραμμα αυτό δημιουργήθηκε λόγο της ύπαρξης ανάγκης ενός συστήματος μηχανογράφησης μέσα στο σύστημα υγείας. Ο καθημερινός φόρτος εργασίας ενός ιατρείου, μπορεί να γίνει δύσκολος χωρίς να έχει ένα έλεγχο και την σωστή επίβλεψη των ασθενών που βλέπει. Έτσι το πρόγραμμα αυτό έρχεται να καλύψει αυτό το κενό. Χρησιμοποιώντας τον Ηλεκτρονικό Φάκελο Ασθενών, μπορούμε ανά πάσα στιγμή να έχουμε μία πλήρη εικόνα του ασθενούς μας, με τα δημογραφικά του στοιχεία, αγωγή που έχει λάβει, ατομικό και οικογενειακό ιστορικό, ακτινογραφίες, MRI ή όποια άλλη απεικονιστική εξέταση μας έχει φέρει. Το πρόγραμμα μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε αναδρομικά τι έχει συμβεί με τον ασθενή αυτό και πάντα να έχουμε μία πλήρη εικόνα, μέσα σε δευτερόλεπτα με ελάχιστο κόπο και χρόνο. Επίσης μπορούμε πάντα να έχουμε την κίνηση του ιατρείου μας, την ημέρα που θέλουμε ή για το χρονικό διάστημα που επιθυμούμε. Επίσης μας δίνεται η δυνατότητα για την εξαγωγή στατιστικών αποτελεσμάτων, χρήσιμα για μελλοντικές μελέτες και για έρευνα.

Ο ηλεκτρονικός φάκελος υγείας είναι μια εξελισσόμενη ιδέα προσδιοριζόμενη ως μια μακροπρόθεσμη ηλεκτρονική διατήρηση πληροφοριών σχετικών με την κατάσταση της υγείας και τη φροντίδα υγείας ενός ατόμου, για όλη τη διάρκεια της ζωής του. Η συμβολή του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας στην παροχή ποιοτικής φροντίδας υγείας, στη μείωση του κόστους των υπηρεσιών υγείας, στην αύξηση της αποδοτικότητας των επαγγελματιών υγείας αλλά και των υπολοίπων χρηστών του συντελεί στην αναγνώριση της αξίας του και στην πλήρη εφαρμογή και χρήση του στο περιβάλλον υγείας. Η αυτοματοποίηση όλων των διαδικασιών που συμβάλλουν στην παροχή υπηρεσιών υγείας, στη λήψη κρίσιμων για τη ζωή του ασθενούς αποφάσεων, στην εκπαίδευση και στην έρευνα, καθιστά επιτακτική την ανάγκη ασφάλειας των συστημάτων ηλεκτρονικών φακέλων προκειμένου να εξασφαλίζεται η εγκυρότητα, η αξιοπιστία, η διαθεσιμότητα των πληροφοριών φροντίδας υγείας αλλά και το δικαίωμα του ασθενούς στην τήρηση του απορρήτου των προσωπικών ευαίσθητων δεδομένων. Είναι ξεκάθαρο ότι το δικαίωμα του ασθενούς για διασφάλιση της εμπιστευτικότητας των προσωπικών του δεδομένων δεν μπορεί να υποβιβασθεί εξαιτίας της χρήσης του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας. Ο καθορισμός ηθικών και νομικών διαδικασιών και κριτηρίων όσο αφορά στην ηλεκτρονική συλλογή, επεξεργασία και διακίνηση των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων ασθενών σε πιθανούς χρήστες δεδομένων υγείας είναι απαραίτητος, αφού τυχόν αποκάλυψή τους θέτει σε κίνδυνο τη σχέση τόσο ιατρού ή νοσηλευτή–ασθενή, όσο και των μελών ολόκληρης της κοινωνίας αφού είναι πιθανό από τον φόβο αποκάλυψης τους, ο ασθενής να μην εμπιστευθεί κρίσιμες πληροφορίες που αφορούν όχι μόνο στην υγεία του αλλά και στη διατήρηση της δημόσιας υγείας.

Για να μπορέσει να λειτουργήσει σωστά το πρόγραμμα, πρέπει να υπάρχουν τα εξής:

1. Υπολογιστής με επεξεργαστή τουλάχιστον στα 2GHz και μνήμη το λιγότερο 512MB, ανάλογα με το λειτουργικό (Windows)
2. Έγχρωμη οθόνη με ανάλυση το λιγότερο στα 1024×768
3. Πλήρη εγκατάσταση του Microsoft Office 2002/2003/2007. Εάν έχει γίνει τυπική εγκατάσταση, το πρόγραμμα δεν θα τρέξει, αφού δεν θα έχουν εγκατασταθεί αρχεία-βιβλιοθήκες που χρειάζεται για να λειτουργήσει κανονικά. Εννοείται πρέπει να είναι εγκαταστημένη πλήρως η Access.
4. Προαιρετικά εκτυπωτή και cdrw/dvdrw για να εκτυπώνεται τα αποτελέσματα που σας βγάζει το πρόγραμμα και να κρατάτε αντίγραφα ασφαλείας της εφαρμογής.